آتش بس در جنگ « قره باغ» و پیچیدگیهای این  توافق !      

      حسن راشدی: شنبه،  19 مهر ماه 1399 ( 10 اکتبر 2020)

مبادله  آتش شدید بین آذربایجان و ارمنستان در قره باغ کوهستانی زمانی شدت  گرفت که ارمنستان

علاوه بر اینکه  در 22 تیر ماه بر محل گذر لوله های نفت و گاز آذربایجان در منطقه « تووز» که در شمال غربی جمهوری آذربایجان و نزدیک مرز گرجستان قرار دارد  و فاصله زیادی با مناطق اشغال شده آذربایجان توسط ارمنستان دارد، تجاوز کرد  و با جواب بموقع نیروهای آذربایجان مجبور به عقب نشینی شد، باز در پنجم مهر ماه ، نیروهای ارمنستان مناطق مسکونی آذربایجان در نزدیک جبهه قره باغ را مورد هدف قرار داد و 100 نفر از ساکنین این منطقه را مجروح کرد، آذربایجان از روز ششم  مهر ماه 1399 ( 27 سپتامبر 2020) در جواب قاطعانه، ضربات محکمی به نیروهای ارمنستان وارد کرد  و آتش جنگ به صورت جدّی در منطقه قره باغ شعله ور شد.

نیروهای آموزش دیده و صد هزار نفری آذربایجان با تجهیزات مدرن، با روحیه قوی مبارزه برای آزاد کردن مناطق اشغال شده اش که شکار تانکها و زره پوشها و  مقر فرماندهی قوای ارمنستان را با پهبادهای هوشمند به نمایش میگذاشت ، نشان از برتری نیروهای آذربایجان در این جنگ داشت که در چند روز اول، چندین روستا  و در ادامه آن یک شهر، یک قصبه و تعداد زیادی روستاهای اشغال شده، از اشغال ارمنستان آزاد شد و تجهیزات زیادی از قوای ارمنستان به دست نیروهای آذربایجان افتاد  و صدها نفر از نیروهای ارمنستان کشته و اسیر شدند.

چشم انداز جنگ نشان میداد که پیروزی با آذربایجان است و ارمنستان بازنده این بازی خطرناک است که آنرا شروع کرده بود.

اما در این میان که ترکیه حامی تمام قد معنوی آذربایجان بود، روسیه در ظاهر خودرا بی طرف نشان میداد و در استمداد « نیکول پاشینیان » از وی، حتی جواب تلفنش را به سختی میداد.

گرچه روسیه قرارداد همکاری نظامی با ارمنستان دارد، اما در این ماجرا با توجیه اینکه : « آذربایجان در خاک خود می جنگد» بی طرفی خود به جنگ و بی اعتنایی خودرا به ارمنستان  نشان میداد که با روی کار آمدن «نیکول پاشینیان» میانه ارمنستان و روسیه نه به صورت آشکار بلکه در خفا تا حدودی سرد شده بود، زیرا پاشینیان تمایل به برقراری رابطه گرم با غرب و آمریکا داشت که مورد پسند روسیه نبود.

از طرفی، پیشروی ادامه دار نیروهای آذربایجان در منطقه جنگ و آزاد کردن مناطق بیشتر اشغال شده، روسیه را نگران میکرد که در صورت پیروزی آذربایجان در این جنگ و آزاد شدن مناطق اشغال شده اش بدون ورود روسیه به ماجرا،  ترکیه، رقیب روسیه در منطقه، محبوبیت بیشتری در میان آذربایجانیان  و ترکان دنیا حواهد داشت و به بازیگر مهم سیاسی در خاورمیانه و دنیا تبدیل خواهد شد.

از طرفی، با توجه به بی نتیجه بودن  تصمیمات میانجیگرانه گروه مینسک متشکل از « روسیه، آمریکا و فرانسه» ( OSCE) در طول بیست و هفت سال گذشته در مورد صلح قره باغ، ایران برای ایفای نقش خود در این بازی، پیشنهاد تشکیل گروه صلح با شرکت « روسیه، ترکیه، ایران و گرجستان» و دو کشور درگیر آذربایجان و ارمنستان را داد که روسیه نقش خودرا در این ترکیب نیز در حد پایین می دید.  

با توجه به فاکتورهای بیان شده، حالا روسیه میخواست نقش اصلی خودرا در این جنگ برای دستیابی به موقعیت برتر به نمایش بگذارد و با فشار بر آذربایجان که در صورت عدم قبول پیشنهاد آتش بس و صلح با میانجیگری گروه مینسک و ادامه  پیشروی، روسیه بنا بر قرارداد نظامی بین خود و ارمنستان  به حمایت از ارمنستان بر خواهد خواست  و از طرفی با فشار بر ارمنستان به رهبری پاشینیان که در صورت ادامه برقراری رابطه گرم با غرب و امریکا، روسیه پشتیبان ارمنستان نخواهد بود که نتیجه اش پیروزی آذربایجان در جنگ خواهد بود و گرفتن قول وابستگی کامل ارمنستان به روسیه در سیاست خارجی، پوتین رئیس جمهور روسیه اقدام به دعوت از هر دو طرف  و نشست وزرای امور خارجه آذربایجان « جیحون بایراموف» و وزیر امور خارجه ارمنستان « زهراب مناتساکانیان» با شرکت « سرگِی لاوراوف» وزیر امور خارجه روسیه در مسکو در روز جمعه 18 مهر 1399 ( 9 اکتبر 2020) و تحمیل آتش بس بر آذربایجان کرده است که البته هنوز از جزئیات  این توافق اطلاعی در دست نیست ولی آنچه  مشخص است در حال حاضر آذربایجان می تواند از موقعیت برتر  و بالاتر در این توافق سخن بگوید.