+0 بَگَن (Bəyən)
آذربایجان نباید راه تقابل با روسیه را در پیش گیرد!
حسن راشدی
5 مرداد ۱۴۰۴
✍️ در هفته‌های اخیر، روابط جمهوری آذربایجان با فدراسیون روسیه به‌شدت تیره شده است. ریشه این تیرگی به حادثه‌ای در زمستان سال گذشته بازمی‌گردد؛ زمانی که یک هواپیمای مسافربری شرکت «آذال» متعلق به جمهوری آذربایجان در تاریخ پنجم دی‌ماه ۱۴۰۳ (۲۵ دسامبر ۲۰۲۴) توسط پدافند هوایی روسیه در نزدیکی شهر «گروزنی» در جمهوری خودمختار چچن هدف قرار گرفت.
در پی این حادثه، هواپیما دچار شرایط اضطراری شد و در شهر «اکتائو» قزاقستان در نزدیکی دریای خزر سقوط کرد. در این سانحه، متأسفانه ۳۸ نفر از ۶۷ سرنشین هواپیما، از جمله خلبان‌ها، جان خود را از دست دادند.
با این حال، واکنش روسیه به این فاجعه مغرورانه و همراه با بی‌تفاوتی آشکار بود. نه تنها مسئولیت این حادثه را نپذیرفت، بلکه بی‌اساس، کشور اوکراین را مقصر دانست؛ کشوری که در حال جنگ با روسیه است. این در حالی بود که آذربایجان موضع بی‌طرفی در قبال این جنگ اتخاذ کرده و تمامیت ارضی اوکراین را به رسمیت شناخته بود.
پس از این حادثه، فاصله سیاسی بین باکو و مسکو افزایش یافت. این در حالی بود که پیش از آن، روابط گرمی میان رؤسای جمهور دو کشور برقرار شده بود؛ تا جایی که ولادیمیر پوتین در سفر خود به باکو، میهمان منزل شخصی الهام علی‌یف شد و مورد استقبال ویژه قرار گرفت.
در هفته‌های اخیر نیز، دیدارهای دیپلماتیک الهام علی‌یف با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه (در ۱۹ ژوئن ۲۰۲۵)، و همچنین دیدار نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، با اردوغان (در ۲۰ ژوئن)، و غیبت روسیه در این تعاملات، سبب شد تنش‌ها بین باکو و مسکو افزایش یابد.
افزون بر این، ورود آمریکا به موضوع دالان زنگه‌زور و دور زدن نقش روسیه در آن، همچنین گرایش آشکار آذربایجان به سمت ترکیه و غرب، موجب خشم مقامات کرملین شده و مواضع تند و خصمانه‌ای علیه آذربایجان اتخاذ کرده‌اند. این وضعیت باعث خوشحالی برخی جریان‌های ایرانشهری ضد آذربایجان در ایران نیز شده است؛ همان‌هایی که در ماجرای جنگ ۱۲ روزه اسرائیل - ایران نیز بدون ارائه سند، به شکل مغرضانه علیه جمهوری آذربایجان موضع‌گیری کرده و اتهامات بی‌پایه‌ای به این کشور زدند.
در این شرایط حساس، ضروری است که جمهوری آذربایجان با حفظ تعادل سیاسی، راه تنش‌زدایی و تدبیر را در پیش بگیرد. تقابل مستقیم با روسیه میتواند تبعات خطرناکی در پی داشته باشد، زیرا روسیه همواره در مقابله با مخالفانش از «کارت ایران» استفاده کرده و در مقابل، هیچ‌گاه کمکی به ایران نکرده است. حتی در حملات اسرائیل به ایران، مسکو به‌جای حمایت از تهران، آشکارا جانب اسرائیل را گرفت و گفت: «دو میلیون از شهروندان اسرائیل، روس هستند!»
آذربایجان باید هوشیار باشد و از این بحران، با توازن و دیپلماسی، عبور کند.