یوردداش yurddaş

بو بلاگ آذربایجانلیلارین و ایراندا یاشایان باشقا تورکلرین دیل ، تاریخ ، مدنیت ، فولکلور و انسانی حاقلاری ساحه سینده چالیشیر .

‌تركان و بررسی تاریخ، زبان و هویت آنها در ایران (6)

+0 بَگَن (Bəyən)
  Raşidi kitab2.JPG                           بخشی از كتاب

                     ‌تركان و بررسی تاریخ، زبان و هویت آنها در ایران (6)

                                           نویسنده : حسن راشدی

 

        مقدمه

تاریخی كه ما امروز از آن به عنوان تاریخ ایران نام می­بریم و در مدارس و دانشگاههای كشور تدریس می­شود, عموماً تاریخی است كه اساس و پایة آن بیشتر از زمان به حكومت رسیدن رضاخان و در ادامة حاكمیت خاندان پهلوی, به دست پرورش یافتگان مكتب باستانگرایی این دوران بنیان­گذاری شده است كه آنرا می­توان «تاریخ پارسیان» نامید.

چرا كه مبدأ این تاریخ نه از زمان تشكیل حكومتهای بومی در سرزمینی كه امروز ایران می­نامیم, بلكه از زمان به حكومت رسیدن هخامنشیان كه بنیان گذاران تاریخ پارسیان هستند شروع می­شود؛ چنانچه در زمان محمدرضا پهلوی كه باستانگرایی دوران پهلوی مراحل تكاملی خود را طی می­كرد مبداء تقویم ایران از هجری شمسی كه مبداء اسلامی داشت به شاهنشاهی, كه مبداء حاكمیت كوروش هخامنشی پادشاه پارس در ۵۵۰ قبل از میلاد را می­رساند تبدیل شد! [1]

گرچه اسنادی كه در دست است و با موجود بودن كتیبه­های زیادی كه به زبانهای سومری, ایلامی, اورارتویی و ماننایی نوشته شده است می­رساند كه حدود ۴۰۰۰ الی ۴۵۰۰ سال قبل از حاكمیت هخامنشیان و سكونت اقوام مهاجر آریایی در سرزمینی كه ایران می­نامیم, حكومتهای مقتدر بومی در این مناطق حاكمیت داشتند و اوّلین تمدن بشری هم به وسیله سومریان كه زبان التصاقی داشتند به بشریت هدیه شده است,[2] لاكن تاریخ نویسان دوران پهلوی به جای پرداختن به تاریخ ۷۰۰۰ ساله ایران, همواره از تاریخ ۲۵۰۰ ساله نام برده و آنچه كه مربوط به زمانهای پیش از حكومت هخامنشیان است به عنوان «حوادث پیش از تاریخ», آنهم به اختصار یاد كرده­اند!

در تاریخ ۲۵۰۰ ساله نیز جایگاه و مقام اصلی به دولتهای هخامنشی و ساسانی قبل از اسلام داده شده و از حكومتهای ۱۴۰۰ ساله بعد از حاكمیت اسلام نیز, حكومت كوتاه مدت سامانیان, كه فرمانروایی مناطق افغانستان و تاجیكستان امروزی را به عهده داشتند و هیچوقت بر مناطق مركزی و اصلی ایران حكمرانی نكردند ولی به زبان دری (فارسی دری) صحبت می­كردند در اولویت قرار گرفتند!

تاریخ نویسان دوران پهلوی كه با افكار ناسیونالیستی­ افراطی و با حمایت رضاخان شروع به تدوین تاریخ جدید ایران كردند, تاریخ ایران را تنها در موجودیت قوم پارس خلاصه كرده و وجود ملل و اقوام غیرفارس در ایران را به انحاء مختلف انكار می­كردند!

آنها افراط گرایی در ناسیونالیسم را به باور دینی مردم هم سرایت داده به تحقیر دین اسلام و حمایت از زرتشتیگری پرداختند كه دینی به مراتب عقب مانده­تر از دین اسلام بود.[3]

در كتابهای تاریخ ایران كه در مدارس و دانشگاهها تدریس می­شود, امرای سامانی قرن چهارم هجری به علت دری زبان بودنشان, ایرانی, ولی غزنویان, سلجوقیان و دیگر امپراتوران ترك كه علاوه بر حاكمیت مناطق تحت نفوذ سامانیان كلیه مناطق ایران امروزی تا آسیای صغیر را اداره می­كردند و مراكز حكومتی آنها غزنه, شهر ری, اصفهان, همدان و دیگر شهرهای امروزی ایران بوده بیگانگان نامیده می­شوند!

در حالی كه اگر مشتركات زبانی سامانیان با هموطنان فارس زبان امروزی دلیل بر ایرانی نامیدن سامانیان است, مشتركات زبانی غزنویان, سلجوقیان, خوارزمشاهیان و دیگر امپراتوران ترك با تركان امروزی ایران نیز به همان دلیل, برهان محكمی است بر ایرانی بودن این امپراتوران.

لاكن اگر مناطق تحت حاكمیت سامانیان را جزء اراضی ایران فرض می­كنیم و همین عامل دلیل بر ایرانی بودن آنها در نظر گرفته می­شود, سلاطین ترك به مراتب بیشتر از سامانیان بر اراضی ایران حاكمیت داشتند, چنانچه سامانیان هرگز حاكمیت بر مناطق جغرافیایی سیاسی ایران امروزی نداشتند در حالیكه غزنویان علاوه بر حاكمیت مناطق تحت نفوذ سامانیان , پاكستان و هندوستان امروزی, مناطق مركزی ایران امروزی تا اصفهان و ری را هم اداره می­كردند و سلجوقیان هم از غرب چین تا آسیای صغیر و بیزانس را در حاكمیت خود داشتند و مراكز حكومتی و پایتخت خود را هم شهر ری, اصفهان و همدان قرار داده بودند.   حال با در نظر گرفتن مؤلفه­های فوق, باید پرسید كدامیك از حكومتهای هزار ساله اخیر ایران, از زمان سامانیان, غزنویان, سلجوقیان, خوارزمشاهیان تا پایان قاجاریه ایرانی تر بوده­اند؟ !

علاوه بر اینها, آنچه كه در كتابهای تاریخ مدارس و دانشگاهها بیشتر به چشم دانش­آموز و دانشجو می­خورد جملة «سبكتكین غلام تركی بود در دربار سامانی»[4] است! اما از منسوبیّت آدم بیسواد و تیمارگر اسب دورة قاجار كه بعدها اولین شاه دیكتاتور خانواده پهلوی ایران شد به ملّت یا قوم «خاصّ» حرفی به میان نمی­آید!

همچنین در كتابهای درسی دانش­آموزان و دانشجویان نه تنها به چگونگی رشد ادبیات فارسی كه زائیده دوران هزار سالة اخیر است و این, پادشاهان ترك بودند كه با داشتن تمام معایب فرضی, با دادن صله و انعام, به توسعه زبان فارسی دری می­پرداختند, اشاره­ای نمی­شود, هر جا فرصتی پیش می­آید به تحقیر این سلاطین آنهم به خاطر ایرانی (فارس !) نبودنشان می­پردازند!

در نهایت, تاریخ نگاران هشتاد ساله اخیر ایران, تركان آذربایجان و دیگر تركانی را كه در مناطق استان تهران, مركزی, اصفهان, خراسان, فارس, كرمان و دیگر مناطق ایران زندگی می­كنند, نه تركان اصیل, بلكه ترك شدگانی معرّفی می­كنند كه گویا اصلیت فارسی یا تاتی داشته­اند و به اجبار سلاطین سلجوقی ترك زبان شده­اند! در حالیكه آنچه از حاكمیت تركان بر ایران در طول هزار سال اخیر بر می­آید و بیشتر منشیان و مورخین دربار این دوران هم از فارس زبانان بوده­اند, نشان میدهد كه امپراتوران ترك همواره از شعرا و نویسندگان زبان فارسی دری حمایت كرده و در توسعه این زبان در مناطق مختلف ایران نقش موثر داشته­اند, در حالیكه در دوران سامانیان عموماً گویندگان این زبان تنها در مناطق افغانستان و تاجیكستان امروزی متمركز بوده­اند و به همین دلیل, تا قرن هفتم هجری حتی یك بیت شعر و یا یك سطر نثر به زبان فارسی دری در استان فارس كه مركز اصلی فارسی زبانان است سروده و یا نوشته نشده است![5]

در دوران حاكمیت ده قرن اخیر تركان بر ایران, در هیچیك از صفحات تاریخ كه سلاطین ترك بخواهند زبان تركی را بر ملل و اقوام تحت حاكمیت خود تحمیل كنند و یا حتی مثل زبان فارسی دری از زبان تركی حمایت كنند اشاره­ای نشده است؛ از این بابت است كه این امپراتوران را می­توان حامیان پلورالیسم فرهنگی زمان خود دانست.

 لذا تحمیلی نامیده شدن زبان تركی مردم آذربایجان و دیگر تركان ایران زائیده تفكر ناسیونالیسم افراطی دوران پهلوی است كه متاسفانه هنوز هم طرفدارانی دارد!

در این كتاب سعی شده است در مورد زبان تركی و تركان, بخصوص تركانی كه درچارچوب كشور ایران و جمهوری آذربایجان زندگی می­كنند و قبل از جنگ ایران و روس و معاهده گلستان و تركمنچای سرنوشت تاریخی مشترك داشته­اند و مناطق سكونت آنها در تاریخ طبری, بلعمی, نزهت­القلوب حمداله مستوفی و دیگر مورخین «آذربایجان» نامیده شده است؛ با استفاده از منابع تاریخی معتبر و بی­طرف, اطلاعات مستند و بی­غرض در اختیار مطالعه كنندگان قرار گیرد.

امید است پنجره­ای باشد برای دیدن گوشه­ای از حقایق تحریف شده تاریخی در مورد تركانی كه هزاران سال است در این آب و خاك زندگی می­كنند. 

باشلانیش 

بو كیتابین یازیلماغا تَمَل داشی, ۱۳۸۱- جی ایلین سونلاری و ۱۳۸۲- جی ایلین ایلك گونلری قویولدو.

اوْ ایل شوونیزم و كسروی­نین آذری­چی­لیك ادعالارینا آلدالانلاردان, كوروش- داریوش و آریاچیلیق افتخاری ایله یاشایانلاردان و آذربایجانین قاراداغ بؤلگه­سینده چالیشاركن اوره­یی «بنیاد افشار و نیشابور» باغلاریندا چیرپینان بیریسی­نین, دؤولتی بیر مسئولا یازدیغی مكتوبو الیمیزه دوشدو!

هله بوندان قاباق, بونلارین آغ ساققاللاری و اوستادلاری ساییلان پرویز ورجاوندین كئچمیش جمهور رئیس سید محمد خاتمی­یه یازدیغی مكتوب­دا, آذربایجان مطبوعاتیندا افشاء اوْلموشدو.

او گونلردن سوْنرا, چیگنیمیزده اولان وظیفه­نین آغیرلیغینی داها آرتیق حیسّ ائده­رك ۸۵ ایل اؤنجه­دن ایندیه قَدَر, یعنی رضاخان حاكیمیته گَلَن گوندن, تاریخی تحریف اولان, شخصیّتی تاپدالانان, دیلی و وارلیغی دانیلان, گنج­لری هوّیت بؤحرانینا دوچار اولان و ایران آدلی اؤلكه­ده جمعیت باخیمیندان نسبی اكثریته مالیك اولاراق حتی ابتدایی قَدَری اؤز دیلینده مكتبی اولمایان توركلرین كئچمیش تاریخی و هویّتی حاقدا تدقیقات آپارماغی و بو ساحه­ده كیتاب حاضیرلاماغی اؤزومه بورج ساندیم.

بو ایكی ایل یاریمین عرضینده الیمدن گَلَن قدر كئچمیش قرنلرده یازیلان بلعمی, بیهقی, راوندی, رشیدی و بعضی باشقا تاریخی كیتابلارین موطالعه­سی ایله یاناشی موعاصیر دؤورده یازیلان تاریخی كیتابلار, حتی شوونیستی فیكیرلر ایله توركلر علیهینه چاپ اولان كیتابلارین موطالعه­سیندن بئله واز كئچمه­دیم.

افراطی ناسیونالیسم فیكیرلرایله یازیلان كیتابلارین بیر چوْخ یئرلرینده آچیق- آیدین تاریخی تحریفلری گؤروب سَنَدلره دایاناراق اونلارا جاواب یازدیم, نهایت الینیزده اولان كیتاب ۱۳۸۴- جو ایلین سونلارینا یاخین حاضیرلاندی.

ایلك اؤنجه كیتابی دوغما دیلیمیزده یعنی آذربایجان توركجه­سینده یازماق ایسته­دیم, لاكین دیلیمیزین مكتب­لرده رسمی شكیلده درس وئریلمه­مه­سی و حتی ایسلامی انقلابین غلبه­سیندن ۲۷ ایله یاخین كئچمه­سینه رغماً, آنا یاسانین (اساس قانونون) ۱۵- جی ماده­سی­نین اجرا اولماماسی, یعنی فارس اولمایان دیللرین مكتب­لرده تدریس اولماماسی سببیندن, دوغما دیلیمیزده آز عدّه­نین اوْخوما ایمكانینی و اوخوجولاریمیزین فارس دیلینده تحصیل آلدیغینی و بو دیلده یازیب- اوخوماغا عادت ائتدكلرینی گؤز اؤنونه آلاراق هله­لیك كیتابی فارس دیلینده یازدیم.

طبیعی­دیر بوتون كیتابلاردا اولدوغو كیمی بو كیتاب­دا, نوقصانلاردان اوزاق اولا بیلمَز, لاكین چالیشدیق ایمكان دایره­سینده, ادعالاریمیز سَنَدلره دایانسین و افراط- تفریط­دن اوزاق قالاق.

آرزو ائدیرم بو كیتاب آز اولموشسادا آذربایجان میلّتی و عمومیتله ایران اؤلكه­سی چرچیوه­سینده یاشایان توركلرین دیل, تاریخ و وارلیغی­نین بیر حیصه­سینی واقعی و تحریف اولمامیش شكیلده گؤستره بیلسین.

بؤیوك عالیمیمیز, رحمتلیك پروفئسور زهتابی­نین روحی شاد اولسون دئیه اومید ائدیرم باشقا عالیملریمیز دیلیمیز, تاریخیمیز و وارلیغیمیز ساحه­سینده داها درین آراشدیرمالار آپاریب یئنی كیتابلار یازیب میلّتیمیزی باشقا حقیقت­لرله تانیش ائتسین­لر!

بو كیتابین یازیلماسیندا منه یاردیمچی اولان حؤرمتلی قلمداش و فیكیرداشلاریما درین سایقی و سئوگیمی بیلدیرمكله یاناشی, بو كیتابین تایپ و اصلاح ایشلرینی صمیمیت و حوصله ایله باشا چاتدیران عزیزلریمیز «اورخون یایین ائوی» عضولرینه اؤز تشكّورلریمی بیلدیریر و باشی اوجا میلّتیمیزه اوغورلار و باشاریلار آرزولاییرام!

 

حسن راشدی

۱۹/ ۹/ ۱۳۸۴

 



[1] - در سال ۱۳۵۵ هجری شمسی, از طرف حكومت محمدرضا پهلوی به جای هجری شمسی, تاریخ شاهنشاهی با سال ۲۵۳۵, مبداء سالشمار ایران شد كه عمر این تاریخ به دو سال نیانجامید و بعد از انقلاب اسلامی مجدداً مبداء هجری شمسی, مبداء تاریخ ایران قرار داده شد.

[2] -  سومریان اوّلین مخترع خط غیرتصویری میخی و مبتكر بسیاری از تمدنهای دیگر از جمله تقسیم زمان, كتاب و كتابخانه و مدرسه, اهلی كردن حیوانات, ساختن ارابه, سكه زدن, سند نوشتن, قانونگذاری, ریاضیات, پزشكی, نجوم, موسیقی و دیگر علوم بودند. (از ویل دورانت, كتاب «تاریخ تمدن» جلد ۱ , ص ۱۹۱ , ترجمة مترجمین, چاپ ششم, نسخه CD شده).

[3] - حمایت از زرتشتی گری و تحقیر دین اسلام در این دوران را در آثار روشنفكران بسیاری چون عارف قزوینی, عبدالحسین زرینكوب و دیگر باستانگرایان می­توان مشاهده كرد. (جهت اطلاعات بیشتر به كتاب «باستانگرایی در تاریخ معاصر ایران» اثر رضا بیگدلو, انتشارات مركز مراجعه شود.)

[4] - سبكتكین امیرزاده تركی بود كه به همراه خانواده خود در ۱۲ سالگی اسیر طایفه دیگری از تركان می­شود و بعد از چهار سال اسارت به خاطر هوش و ذكاوتش در اختیار آلپتكین ترك از امرای سامانی قرار می­گیرد و داماد وی و سپس سر سلسله غزنویان می­شود. سبكتكین پدر سلطان محمود غزنوی است (جهت اطلاعات بیشتر به كتاب «توركلرین تاریخ و فرهنگینه بیر باخیش» اثر دكتر جواد هیئت ص ۱۰۶ مراجعه شود).

[5] - «زبان فارسی در آذربایجان» گردآوری ایرج افشار, صص ۳۸۵-۳۸۶ , تهران – ۱۳۶۸ / دكتر مهدی حمیدی, بحثی دربارة سعدی, كنگره جهانی  سعدی و حافظ. شماره ۴۷, ص ۷۰-۷۱.