حسن راشدی:     

             شنبه ١٩ خرداد ١۴٠٣ 

این روزها سیاست نزدیکی بیشتری بین جمهوری آذربایجان و روسیه دیده میشود. 

به نظر می آید ولادیمیر پوتین سیاست همسویی با آذربایجان در مقابل دوری ارمنستان از این کشور و نزدیکی به اروپا و آمریکا را، در دستور کار  خود قرار داده است .

الهام علیئو رئیس جمهور آذربایجان نیز از این شرایط پیش آمده بهره مناسب را می برد. 

 حمایت تعدادی از کشورهای اروپایی و آمریکا از ارمنستان ، بخصوص تحویل سلاحهای مدرن از طرف فرانسه به ارمنستان، صلح کامل بین آذربایجان و ارمنستان را به تاخیر می اندازد، اما به نظر نمی آید که سلاحهای تحویلی فرانسه‌، هند و دیگر کشورهای دور و نزدیک به ارمنستان بتواند ارمنستان را تحریک به درگیری و جنگ مجدد با آذربایجانی کند که هم از نظر نظامی-اقتصادی و  هم از نظر کثرت جمعیتی دست بالاتری نسبت به ارمنستان دارد.

رئیس جمهور آذربایجان پس از جنگ پیروزمندانه ۴۴ روزه قره باغ  در سال ٢٠٢٠ که به آزادی مناطق وسیعی که سی سال در  اشغال ارمنستان بود، منجر شد به سیاستمداری مطرح در جهان تبدیل شده است؛ بخصوص حمله برق آسا و یک روزه بر پایگاههای نظامی ارامنه در خانکندی و دیگر مناطقی که در اختیار آنها بود در ١٩ سپتامبر ٢٠٢٣ و تسلیم  بدون قید و شرط ارمنیهای مسلح  و جدایی طلب قره باغ در یک روز، نشان داد الهام علیئو بازیگر سیاسی ماهری در ماوراء قفقاز است!

به دنبال این پیروزی و  علی رغم قول تضمین امنیت ارمنیهای  ساکن در قره باغ توسط دولت آذربایجان، ساکنین خانکندی و دیگر مناطق ارمنی نشین این اراضی ترجیح دادند آزادانه و داوطلبانه به صورت دسته جمعی به ارمنستان  مهاجرت کنند.

صلحبانان روسیه نیز حضور خود در قره باغ را بدون ساکنین ارمنی بی معنا دیده، از اول اردیبهشت ماه سال جاری شروع به ترک مناطق تحت نظارت خود کرده و آخرین نیروهای آنها در  ١۵ می ٢٠٢۴  (٢۶ اردیبهشت ١۴٠٣ ) قره باغ را تخلیه کردند.

اینک آذربایجان و ارمنستان به رهبری الهام علیئو و نیکول پاشینیان بدون واسطه، برای امضای صلح پایدار می اندیشند تا بجای جنگ و خونریزی بتوانند به زندگی مسالمت آمیز در کنار هم ادامه دهند، اما مخالفین داخلی پاشینیان و دولتهای خارجی که منافع خودرا در جنگ بین آذربایجان و ارمنستان می بینند تلاش میکنند با راه اندازی تظاهرات و ایجاد اغتشاش ، دولت کنونی ارمنستان را که به اقتصاد پویای کشور خود و رابطه حسنه با آذربایجان و ترکیه می اندیشد به سقوط بکشانند!

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه که گرایش پاشینیان به غرب و کم شدن نفوذ خود در ارمنستان را می بیند تلاش می کند جایگزینی برای حضور در ماورای قفقاز و مقابله با نفوذ غرب در ارمنستان پیدا کند که آذربایجان را بهترین گزینه در این وادی می بیند، از همین رهگذر است که چندی پیش در سفر الهام علیئو به مسکو استقبال گرمی از وی کرد!

اینک روسیه از آذربایجان درخواست باز کردن کنسولگری در «خانکندی »که اکنون خالی از سکنه است را کرده است  در حالی که هیچگونه تبعه روسیه در این مناطق زندگی نمیکند که نیاز به کنسولگری باشد؛ گمان می رود هدف روسیه از این درخواست، در درجه اول ، نشان دادن حضور خود در آذربایجان در نزدیکی مرز ارمنستان به کشورهای غرب و آمریکا  که از ارمنستان حمایت می کنند و در درجه بعد باز کردن جای پا در این مناطق برای اهداف دیگر در آینده باشد!

یکی دیگر از صحبتهای اخیر پوتین ، اشاره به نیاز مردم آذربایجان به تحصیل به زبان روسی  در این کشور بخاطر روابط چند جانبه بین آذربایجان و روسیه بود، در حالی که مردم دنیا زبان انگلیسی را به عنوان زبان ارتباط بین المللی و تکنولوژی پذیرفته اند و زبان روسی  جز در موارد خاص کابرد آنچنانی ندارد و این در حالی است که اکنون هم  مدارس روسی زبان بسیاری در جمهوری آذربایجان  فعال هستند و این مدارس چندین برابر بیشتر از نیاز جمعیت روسی زبانان ساکن آذربایجان است!

یعنی پوتین همچنان به سلطه فرهنگی روسیه بر آذربایجان می اندیشد که یادگار شوم دوران شوروی است و کم نیستند آذربایجانیهایی که بر اثر آسیمیلاسیون زبانی دوران شوراها هنوز هم فرزندان خودرا به مدارس روسی زبان می فرستند!

با توجه به همه موارد یاد شده ، الهام علیئو هم نشان داده سیاستمدار هوشمند و دور اندیشی است و برای رسیدن به اهداف تعیین شده خود ، نقش سیاسی خودرا بدرستی و با مهارت بازی می کند!

#حسن_راشدی