+0 بَگَن (Bəyən)
فارس دیلی ان یوكسك مقام‌دا !!
حسن راشدی : آذر آیی ۱۳۶۷
( بو مقاله ایلك دفعه ۱۳۶۷ -جی ایل آذر آیی نین ۱۵ ینده تبریزده " فروغ آزادی " نشریه سینده چاپ اولموشدور )
پهلوی رژیمی دؤرونده ایران چرچیوه‌سینده یاشایان غیر فارس میلّت لر مخصوصا توركلر علیهینه آپاریلان غیر اینسانی عمل لری چوخلاری گؤرموش ، گؤرمه ینلر وارسادا ائشیتمیشلر .
هله بو رژیمین عؤمرونون سون ایللرینده باصطلاح " وحدت ملّی" سیاستی نتیجه سینده آذربایجانلیلار ضدینه مختلیف یوللارلا آپاریلان غیر اینسانی و نژادپرستانه تبلیغاتا باخمایاراق رضاخان دؤرونده آذربایجانلیلارا قارشی گؤرولن ایشلر داها دهشتلی اولموشدور .
بو زاماندا آذربایجان والیسی و معارف رئیسی آدی ایله تهراندان آذربایجانا گونده ریلن مستوفی و محسنی كیمی آدامجیغازلارین آذربایجاندا آنا دیلیمیز علیهینه گؤردوكلری ایگرنج ایشلری هله ده اوركلرده بیر دایمی یارا كیمی قالیبدیر !
رضاخانین ضد بشری سیاستینی گوجلندیرمكده بعضی ساتقین شاعیر و یازیچیلاردا قلم چالمیش و اؤز اربابلاریندان انعاملار آلمیشلار !
"زبان فارسی در والاترین مقام " ( فارس دیلی ان یوكسك مقام دا ) كیتابی نین یازیچیسی دا بو ساتقین آداملاردان بیری دیر. بو كیتاب رضاخان حاكمیبتی دؤرونده و یا اوغلو محمد رضا حاكمیتی نین ایلك ایللرینده یازیلیب و اونون یازیچیسی كیتابی باصطلاح "رضاشاه كبیر پدر تاجدار" ه تقدیم ائتمیشدیر !
كیتابین ایلك صحیفه لری یازیچی نین بئینیندن قالخان مالیخولیایی خیاللارلا بئله باشلانیر :
"فارس دیلی نین بوتون دونیا دیللریندن اوستون اولدوغونو هامی بیلیر و بو سؤزه هئچ بیر شكّ و شوبهه یوخدور ، ایندیه كیمی فارس دیلینی محدودلاشدیران و بین المللی دیل اولماسی‌نین قاباغینی آلان یالنیز عرب الیفباسی ایله یازیلماسی اولموشدور ؛ اونون لاتین الیفباسی ایله یازیلماسی ، دونیانین بوتون مشهور دیل لرینی او جومله دن انگلیسجه ، فیرانسیزجا ، آلمانجا و باشقا دیللری گئری ده قویوب بین الملی دیل اولماسی بیر اولاجاقدیر ." !
بو جناب ، فارس دیلی نین تعریف و تمجیدیندن سونرا سؤزونون ادامه سینده بئله ایفاده ائدیر :
" هله گؤرونور بعضی ناخلف و اؤزونو و سوی – كؤكونو تانیمایان آذربایجانلیلار حتی تهران خیابانلاریندا بیر – بیرلری ایله گؤروشنده توركجه حال – احوال ائدیرلر و معلوم اولدوغو كیمی آذربایجاندا وضعیت داها گرگین دیر ، اونلار اؤز اصلی دیللرینی قویوب چنگیز دیلینی دانیشماغا داها چوخ رغبت گؤستریرلر ، بو بؤیوك فاجعه دیر ، بئله بیر وضعیتی تحمل ائتمك غیر مومكوندور . " !
بو آغا باصطلاح عالمانه یازیلاری نین ادامه سینده و بو فاجعه نین آذربایجاندا قاباغی‌نین نئجه آلینماسی نین باره سینده یازیر :
" آذربایجاندا چنگیز دیلینی آرادان گؤتوروب كوروش دیلینی آذربایجانلیلار آراسیندا یایماغا یالنیز بیر یول وار ، اودا آذربایجاندا دوغولان كؤرپه لری دونیایا گلن گوندن آناسیندان آییریب مخصوص شیرخوارگاهلاردا ساخلاییب و یئددی یاشینا قدر بورادا بؤیودوب سونرا مدرسه یه قویوب اورادا اوخوتماقدیر ؛ البته شیرخوارگاهلاردا ایشله ین پرستارلار آذربایجانلیلار یوخ ، فارس دیللی‌لر اولمالی دیرلار ، چونكو اورادا ساخلانیلان كؤرپه لرین ایلك اؤیرندیكلری و دانیشدیقلاری دیل فارسجا اولمالی دیر .
یئددی یاشینا قدر بو یئرلرده ساخلانیلان كورپه لر البته آتا – آنالارینی دا گؤره جكلر و تعیین اولونان ساعاتلار آنالار گلیب كورپه لرینه سود وئریب آمما اوشاقلارینی دانیشدیرمادان اورانی ترك ائده جكلر ؛ آتالار ایسه كؤرپه لرینی قوجاقلارینا آلیب محبت ائده بیلرلر آنجاق اونلارلا دانیشماق حاقلاری یوخدور ، چونكو آتا – آنالار كؤرپه لرینی اؤز دیللرینده دانیشدیرسالار چكیلن زحمتلر هَدَره گئدر .
بو شیرخوارگاهلاردا بؤیویوب یئددی یاشینا دولان اوشاقلار مدرسه‌یه گئدن زامان اؤز عائله لرینه قایتاریلیب و اؤز عائله‌لری ایچینده یاشایاجاقلار و آنا دیللری‌ده فارس دیلی اولاجاق و بوندان سونرا اونلارین آتا – آنالاری دیرلار كی ، توركجه بیلمه‌ین اوشاقلاری ایله فارسجا دانیشاجاقلار ؛ بئله لیكله چوخ قیسا بیر زاماندا توركجه دانیشماق فاجعه سی آذربایجاندان و ایراندان گؤتوروله‌جكدیر ." !!
بو ضد بشر یازیچی اربابینا تقدیم ائتدیگی كیتابدا بئله بیر شرایطین یارانماسی نین بودجه‌سی‌نین نئجه تامین اولماسینادا فیكیرله‌شیب یازیر :
"معلومدور كی ، آذربایجانین بوتون كند و شهرلرینده شیرخوارگاهلار یاراتماق چوخ بودجه طلب ائدیر و بو بودجه‌نی تامین ائتمك دؤلت امكانیندان خارج دیر ، طبیعی دیر كی ، بئله بیر مقدس هدف اوچون بوتون ایرانلیلار ماللاریندان مایا قویماغا حاضیردیرلار .
شیرخوارگاهلارین بودجه سینی تامین ائتمك اوچون لازیمدیر هر آی دا مثلا هر بیر تاجیردن ایكی تومن ، كارمندلردن بیر تومن ، كارگر و اكینچی دن بئش قیران آلینسین ، بئله‌لیكله آذربایجانین دیل مسئله سی حلّ اولوب و اجنبی دیلی همیشه لیك بو دیاردان گئده جكدیر ." !!
داها دوغروسو بو باصطلاح یازیچی بئله بیر غیر اینسانی و وحشیانه پیشنهاد و طرحی ایله آذربایجانلیلارین تاریخ بویو دانیشدیغی و آتا – آنا لارین ، اوغول – قیزلارین ات قانی ایله عجین اولددوغو آنا دیلینی بئله بیر فاشیستی و وحشیانه طرح ایله آرادان آپاریب یئرینه فارس دیلینی آذربایجانین هر یئرینده آذربایجانلیلارا آنا دیلی كیمی تحمیل ائتمك پلانینی رضاخانا تقدیم ائتمكده هیتلرین اوزونو آغارتمامیشدیرمی ؟!
گؤره سن تاریخ بویو بئله بیر وحشی لیك و ضد بشری تدبیرلر هئچ بیر قان ایچن و ظالیم حاكیم طرفیندن بیر میلت علیهینه یازیلیب دیرمی ؟ !!
سون
……………………………
آچیقلاما : من بو كیتابی انقلابدان سونرا و ۱۳۵۸ ، ۱۳۶۰ – جی ایللر آراسی اوخودوم و اوخودوقدان سونرا اونو باشقا دوستلارادا اوخوماق اوچون وئردیم ؛ تاسف لر اولسون بو كیتاب الدن اله دوشوب سونوجدا ایتیب باتدی و نه قدر آختاردیمسا داها اونو تاپا بیلمه دیم ، بو اوزدن اونون یازیچیسی و یازیلان تاریخینی ، بو مقاله نی یازان زامان ( ۱۳۶۷ – جی ایل ) اونوتدوغومدان داها بورادا گتیره بیلمه دیم ، لاكین یادیما گلن قدر بو بالاجا كیتابی یازان ، احتمالا " ماهیار نوایی " آدیندا بیریسی اولمالی ایدی ، لاكین اطمینانلا دئیه بیلمه رم .
بو كیتاب كسروی نین " آذری یا زبان باستان آذربایجان " كیتابینا اوخشار و ۵۰ – ۶۰ صحیفه لیك بیر كیتاب ایدی ؛ رجا ائدیرم اگربو كیتابی اوخویانلار و یا اونو ساخلایانلار وارسا و كیتابین یازارینی و یازیلان تاریخینی بیلیرلر‌سه و كیتاب حاقدا باشقا بیلگی لری وارسا بیزه یاردیمچی اولوب معلومات وئرسینلر .
………………
یئنی بیلگی : بو مقاله نی " یوردداش " سایتیندا یایایندان ایكی گون سونرا ، گؤره سن بو ضد بشری كتابین یازاری كیم اولمالیدیر باره‌ده ایلك اؤنجه " ماهیار نوایی " ادینی اینتئرنئت ده و " گوگل " ده آختاردیم . ماهیار نوایی آدی ایله بیر سیرا كیتاب آدلاری و یازیلارا راست گلدیم كی ، بونلارین چوخو فارس دیلی و ادبیاتی باره‌ده ایدی و نظره گلیردی بیز آختاردیغیمیز موضوعا یاخین یازیلاردیر . نهایت یازیلارین بیرینده تیلیسیم سیندی و مسئله چؤزولدو ، اینترنئت آختاریشلاریندا یازیلارین بیرینده بؤیوك اوستادیمیز دوكتور محمد علی فرزانه نین خاطرات یازیلارینا راست گلدیم ، بو یازیدا اوستاد فرزانه ۱۳۲۴ -۱۳۲۵ جی ایللر و آذربایجان نهضتی دؤنمینده " آذربایجان اونیورسیته‌سی " و اوندان سونراكی ماجرالار سیراسیندا " دكتر ماهیار نوایی " نین تبریزه و تبریز دانیشگاهینا گلمه سینه و یادیغی كیتابدا "آذربایجان كؤرپه لرینی نئجه آتا – آنالاریندان آییریب فارسلاشدیرماق اولار " موضوعلارینادا اشاره ائدیب ، بئله ایسه بللی اولور منیم تخمین ائتدیگیم بو كیتابین یازاری " ماهیار نوایی " دوز بیر تخمین ایمیش . بو خاطیرات یازیسیندا سیز آلتداكی مطلبی اوخویاراق باشقا موضوعلار باره ده ه اوخویا بیلرسیز :
(ولی دكتر ماهیار نوایی كه استاد ادبیات فارسی بود، آنقدر پشت سر زبان امروزی آذربایجان بدگوئی كرده بود كه آخر سر تهییج شده و كتابی در رابطه با انتقال نوزادان و كودكان آذربایجانی به نقاط دور دست و آماده سازی محیط آنها برای یاد گرفتن زبان فارسی و اجتناب از فراگیری زبان مادری نگاشته بود. )
..............................................................
باشقا بیر آچیقلاما : تاسف لر اولسون فارس لاردان و یا اؤزونو دانمیش و فارسلاشمیش توركلردن ضد اینسانی و فاشیستی تفكّوره مالیك اولان آداملار نسبتا چوخدور ، محمود افشارین یاخین دوستلاریندان و اونونلا فیكیرداش اولان جواد شیخ الاسلامی ده تورك اوشاقلارینی آتا - آنالاریندان آییریب اؤزل تربیت ائتمك‌له فارسلاشدیرماق طرفداری اولاراق بو اؤنرینی وئرمبشدیر ، لاكین بو مقاله‌ده اشاره اولونان شخص ، همان " ماهیار نوایی " دیر ؛ جواد شیخ الاسلامی داها چوخ محمدرضا پهلوی دؤنمینده و آشیری فارس تفكّورو ایله یاشامیشدیر ، جواد شیخ الاسلامی 1300 - جی هجری شمسی ده دوغولموش و 1379 -جی هجری شمسی ده اؤلموشدور .