+0 بَگَن (Bəyən)
آیا
تدریس به زبان مادری در ایران عملی
می شود ؟
حسن راشدی 18 /11/ 92
حجت الاسلام و المسلمین علی یونسی دستیار ویژه ریاست جمهوری در مورد اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی ، بارها در مورد تدریس زبان اقوام صحبت كرده و اقوام و زبان آنها را نه تهدید بلكه فرصت دانسته اند .
در هفته های اخیر و در سفر رئیس جمهور دكتر روحانی به استان خوزستان نیز آقای یونسی در گفتگو با خبرگزاری مهر گفت :
" آموزش به زبان اقوام در دستور كار است ، آموزش به زبان مادری برای سایر زبانها از جمله مردم عرب خوزستان در دستور كار است " ، وی در باره تدریس به زبان مادری در میان اقوام توضیح داده گفت :
" در نشست هایی كه با وزیر آموزش و پرورش داشتیم قرار شد برنامه ای مدون شود تا این مسئله حل شود ." ایشان گفتند : " تدریس به زبان مادری از جمله برنامه های آموزش و پرورش است و در حال انجام تحقیقات بر روی آن هستند ، آموزش و پرورش زبان اقوام را تا مقطعی كه لازم باشد برایشان تدوین می كند ."
جملات بالا و توضیحات دیگر در مورد تدریس زبان اقوام بارها از زبان دستیار ویژه رئیس جمهور بیان شده و در مطبوعات و رسانه ها منعكس شده است ، بر همین اساس ملیّتهای غیر فارس ایران نیز خودرا برای اجرای اصل 15 قانون اساسی و تدوین زبان مادری برای تدریس در مدارس و دانشگاهها آماده می كنند .
یكی از ائتنیكهایی كه جمعیت چند ده میلیونی كشور و به تعبیری 30 میلیونی (1) را تشكیل میدهند تركهای ایران هستند كه سالهاست برای تدریس زبان تركی آذربایجانی در مدارس تلاش میكنند .
تركهای ایران خود را نه اقلیت ، بلكه با جمعیت 30 میلیونی، خود را اكثریت نسبی و یا نزدیك به اكثریت نسبی ایران میدانند، ولی با توجه به این مسئله، آنها هنوز در مدارس آذربایجان تاریخی كه از همدان ، اراك ، ساوه، قزوین ، زنجان، خلخال و آستارا گرفته تا كرانه های رود ارس و مرز بازرگان ادامه می یابد در هیچ مدرسه ای و در هیچ مقطعی به زبان تركی آذربایجانی خود آموزش نمی بینند. آنها انتظار دارند با روی كار آمدن آقای روحانی آرزوی چندین ساله آنها كه بعد از حاكمیت خاندان پهلوی بر ایران، فقط در سال تحصیلی 1324 -1325 و در زمان حاكمیت فرقه دموكرات آذربایجان جامه عمل پوشید و تحصیل به زبان مادری میسرگردید بار دیگر عملی شود و میلیونها انسان از حقوق اولیه و انسانی برخوردار شوند.
رئیس جمهور حسن روحانی گفته است به وعده هایی كه در زبان تبلیغات انتخاباتی به مردم داده عمل خواهد كرد و نشانه هایی را هم از این عمل را به معرض نمایش گذاشته است . یكی از وعده های آقای روحانی به مردم آذربایجان، احیاء دریاچه ارومیه است كه در طی تبلیغات انتخاباتی گفته بود: " در صورت پیروزی در انتخابات، در اولین نشت با وزراء، كار گروهی جهت احیاء آن تشكیل خواهد داد" كه بعد از پیروزی در انتخابات و تشكیل دولت، این كارگروه هم تشكیل گردید و ظاهراً كارهای مقدماتی هم صورت گرفته است، ولی از تصمیم این كارگروه برای احیاء دریاچه ارومیه چه نتیجه ای حاصل شده است مشخص نیست.
مورد دیگر از این وعده ها ایجاد فرهنگستان زبان آذری (تركی آذربایجانی) بوده كه این كار هم توسط استاندار آذربایجان شرقی دنبال میشود. لازم است گفته شودكه برای ایجاد فرهنگستان زبان تركی باید نخبگان و متخصصین زبان و ادبیات تركی آذربایجانی از همه استانهایی كه در حوزه زبان تركی قرار دارند دعوت شوند و در مكانی كه مركزیت داشته باشد گرد هم آمده به فعالیت بپردازند و برای اجرای تصمیمات اتخاذ شده در استانهای آذربایجانی و در حوزه استانهایی كه اكثریت مردم آن به زبان تركی سخن می گویند دفاتری دایر شود.
با گذشت بیش از شش ماه از انتخاب شدن آقای روحانی به ریاست جمهوری، فقط مصاحبه هایی از آقای جبار زاده استاندار آذربایجان شرقی در مطبوعات و رسانهای سمعی و بصری در مورد فرهنگستان زبان تركی پخش شده است ولی در عمل چه كاری در این زمینه صورت گرفته و چه كسانی برای همكاری و نظر خواهی دعوت شده اند چیزی مشاهده نمی شود .
در مورد تدریس زبان اقوام در مدارس هم آقای یونسی تحركاتی در این زمینه داشته است و احتمالاً با افرادی از بین اقوام هم در تماس بوده است ولی این افراد چه كسانی بوده اند و چه تخصص و یا تألیفات و تحقیقاتی در مورد زبان و ادبیات اقوام منسوب به آن داشته اند اطلاعی نداریم.
در هر حال، آقای یونسی ممكن است در مورد تدریس زبان تركی با افرادی كه آذربایجانی باشند تماس گرفته باشند ولی آیا این افراد در حوزه فعالیت زبان و ادبیات تركی آذربایجانی بوده اند و تحقیقات یا تألیفاتی در مورد این زبان داشته اند و یا صرفاً آذربایجانی و ترك بودن آنها برای آقای یونسی كفایت می كرده هم چیزی نمی دانیم.
در مورد اعلام همكاری فعالین و كسانی كه در زمینه زبان و فرهنگ تركی آذربایجانی فعالیت می كنند با معاون ویژه رئیس جمهور ، باید گفته شود كه اتحادیه ای به نام "آذربایجان مدنی در نكلر بیرلیگی" ، " بیرلیك" كه در فارسی " اتحادیه نهادهای مدنی آذربایجان" نامگذاری شده و به صورت خلاصه " اتحادیه" نامیده می شود و از تجمیع چند نهاد مدنی دارای اساسنامه و نظامنامه تشكیل شده است در سال 1380 در تهران فعالیت خود را آغاز كرد. این اتحادیه فعالیت خود را در تحقیق و توسعه زبان، ادبیات و فرهنگ تركی آذربایجانی متمركز كرده بود كه مدتی بعد از فعالیت، به صورت موقت از فعالیت ایستاد.
این اتحادیه مجدداً از 27 مهرماه سال جاری فعالیت خود را از سرگرفته و علاوه بر نهادهای مدنی سابق تشكلهای مدنی جدیدی را نیز كه مسئولین آن دارای تألیفات و تحقیقات گرانبها در زمینه زبان، ادبیات ، فولكلور و فرهنگ تركی آذربایجانی هستند به جمع خود افزوده است. این اتحادیه كه از تجمیع بیش از 15 نهاد مدنی تشكیل شده آمادگی خود را برای تدوین كتابهای درسی تركی آذربایجانی، روش تدریس این زبان و آماده كردن كادر آموزگاران برای تدریس و فعالیت در فرهنگستان زبان تركی را به آقای یونسی اعلام كرده است.
علی رغم استقبال ملیتهای غیر فارس از برنامه تدریس زبان اقوام درمدارس ، وزیر آموزش و پرورش در تاریخ 7/11/92 نشستی با رئیس و اعضاء فرهنگستان زبان و ادب فارسی داشته كه در این برنامه آقای غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان و دیگر اعضاء آن مخالفت خود را با این طرح دولت اعلام كرده و آن را "تهدیدی جدی برای زبان فارسی و یك توطئه برای كمرنگ كردن این زبان عنوان كرده اند." !
به نظر من در بحبوحه مصاحبه ها ی معاون ویژه ریاست جمهوری با خبر گزاریها در مورد اجرای اصل 15 قانون اساسی و تدریس زبان اقوام در مدارس ، نشست وزیر آموزش و پرورش با اعضاء فرهنگستان زبان فارسی كه در رأس آن آقای غلامعلی حداد عادل قرار دارد و تفكر به شدت ناسیونالیستی فارسی وی بر كسی پوشیده نیست نشستی بجا و به موقع نبوده است، چرا كه وظیفه اعضاء فرهنگستان زبان فارسی فعالیت در زمینه واژه گزینی و دیگر مسائل زبان فارسی است نه نظر دهی در مورد اجرای اصل 15 قانون اساسی كه مسئولیت اجرای آن با ریاست قوه مجریه است و با گذشت بیش از 35 سال از انقلاب اسلامی هنوز اجرای این اصل مسلم قانون اساسی عملی نشده است.
برای اجرای این اصل قانون اساسی و تدریس زبان اقوام در كنار زبان فارسی در مدارس، متخصصین، محققین و مؤلفین در زمینه زبان و ادبیات غیر فارسی هستند كه باید برای همكاری و چگونگی اجرای این اصل و تدوین كتابهای درسی دعوت به نشست شوند.
در نشست اعضای فرهنگستان زبان فارسی با وزیر آموزش و پرورش ، آقای فتح ا. . . مجتبایی یكی از اعضاء فرهنگستان ، در این نشست گفت "شكی ندارم كه این موضوع از خارج به ایران آمده است. . . انگلستان و كشورهای شمالی هستند كه می خواهند این مسأله به ایران وارد شود."
آقای مجتبایی فراموش كرده اند كه اصل پانزده قانون اساسی و تدریس زبان و ادبیات اقوام غیر فارس در كنار زبان فارسی در مدارس، 34 سال پیش و در زمان شهید بهشتی نوشته شده و در قانون اساسی گنجانده شده است و آقای مجتبایی مطمئن باشند در آن زمان نه انگلستان و نه كشورهای شمالی نمی توانستند این تفكر را به كسانی القاء كنند كه قانون اساسی جمهوری اسلامی را نوشته و اصل 15 را هم در آن جای دادند.
به دنبال اظهار نظرهای افراطی اعضای فرهنگستان زبان فارسی در مورد تدریس زبان اقوام در مدارس، منتقدین بسیاری در رد این نظریات مقالاتی نوشتند و نظریاتی را ابراز كردند.
در هر حال، اعضاء فرهنگستان زبان و ادب فارسی كه ریاست آن را آقای حداد عادل به عهده دارند باید با درك مقتضیات زمان و با نگرش به كشورهای اطراف و همسایه كه مسأله تدریس زبان اقوام را در كشورهایشان حل كرده و ارزش و اهمیت زبان ملیتها و اقوام كشور را در ایجاد اتحاد و اتفاق در كشور درك كرده اند، بهتر است در دیدگاههای خود تجدید نظر كرده و بدانند كه تدریس زبانهای غیر فارسی در مدارس به معنای حذف زبان فارسی نیست، بلكه تدریس این زبانها در كنار زبان رسمی فارسی است كه نه بر تضعیف زبان فارسی بلكه بر تقویت آن و ایجاد اتحاد و همدلی در كشور كمك می كند، چرا كه پایه های زبان فارسی اینقدر ضعیف ونحیف نیست كه قدرت و ایستادگی خود را در عدم رشد و یا نابودی زبانهای دیگر كشور جستجو كند.
دكتر روحانی پیام مردم ایران و خواسته های اساسی ملیتها و اقوام غیر فارس ایران را با توجه به نیاز جامعه كنونی و در ك واقعیتها به درستی دریافته و اگر قولهایی كه در طی تبلیغات انتخاباتی به اقوام داده از جمله تدریس زبان اقوام را عملی سازد آینده نگری عمیقی در جهت رضایت مردم و یكپارچگی و اتحاد و اتفاق در كشور انجام داده است كه بعضیها هنوز نتوانسته اند این نیاز جامعه را درك كنند.
http://www.trtpersian.com/fa/newsDetail.aspx?HaberKodu=0c2b0e87-d4fe-40a1-a991-95cfa306800e
..............................................................
(1) دكتر علی اكبر صالحی وزیر امور خارجه سابق كشور، در سفر خود به تركیه در دی ماه سال 1390 در ملاقات با وزیر امور خارجه تركیه احمد داوود اوغلو گفته بود : " نزدیك به 40% مردم ایران به تركی سخن میگویند ".