+0 بَگَن (Bəyən)
آنادیلی گونو
(۲۱ فوریه / ۲ اسفند)
آنا دیلینده هله ده تحصیل آرزوسو !
حسن راشدی : 1 / اسفند /1390
منجه گونئی آذربایجانلیلار كیمی ، و بیر اؤلكه نین نسبی اكثریت نفوسونو تشكیل ائدیب لاكین 150 مین نفر نفوسو اولان بیر اقلیت قدری ده آنا دیلده تحصیل آلما حاقّینا مالیك اولماییب و اوزون ایللر بویو دوغما دیلده تحصیل آلما حسرتی ایله یاشاییب و بو آرزویا چاتا بیلمه ین بیر میلّت ، بلكه دونیانین هئچ بیر نقطه سینده تاپماق اولماز!
یعنی دونیادا هئچ كیم اینانا بیلمز 70 میلیونلوق نفوسو اولان بیر اؤلكه ده 35 ، 30 حتی 20 میلیون نفوسا مالیك اولان بیر میلّت ، گئنیش و بیر بیرینه یاپیشیقلی بیر اراضی ده یاشاییب بیر دیل ، بیر مدنیت ، بیر تاریخ ، بیر اینانج و اعتقادلا یاشاسین آمما اؤز دیلینده یوخ باشقا بیر دیلده و كؤكدن اونون دیلی ایله فرقلی اولان بیر دیلده یازیب – اوخوماغا و تحصیل آلماغا مجبور اولاراق اؤز دوغما دیلینده حتی ابتدایی قدرده تحصیل آلماغادا حاقّّی اولماسین !
گؤره سن دونیانین هانسی قانونلارینا دایاناراق بیزیم دیل ، تاریخ ، مدنیت و كولتوروموز اؤز وطنیمیزده و اؤز یوردوموزدا بو قدر مظلوم قالماغا محكومدور ؟
گؤره سن دونیانین یاری نفوسونو تشكیل ائدن و اینسان حیاتیندا ان مقدس و فداكار موجود اولان آنلار فردوسی یانیندا بو قدر تحقیر اولوب :
زن و اژدها هردو در خاك به جهان پاك از این هر دو ناپاك به
كسی كو بود مهتر انجمن كفن بهتر اورا ز فرمان زن
كه را در پس پرده دختر بود اگر تاج دارد بد اختر بود ...
شعرلری ایله آلچاقلانان و توركلره :
كه ای ترك بد گوهر دیو زاد كه چون تو سپهبد به گیتی نباد
تن ترك بد زاد بی جان كنم زخونش دل سنگ مرجان كنم
كه آن ترك بد پیشه و ریمن است كه هم بد نژاد است هم بد تن است
به صد ترك بیچاره بد نژاد كه نام پدرانشان ندارند یاد
منظوم جومله لری ایله توهین ائدن شاعرین شعرلرینی ابتدایی ، اورتا و عالی تحصیل مكانلاریندا اوخویوب و اونا " حكیم ابوالقاسم فردوسی " لقبی وئریب و اونونلا فخر ائتمه یه محكوم اولمالییق بیز ؟
ندن بیز بو قدر نفوسا مالیك اولاراق دونیا شهرتلی و مدرن : " قادینلار اؤنجه ، The ladies first " جومله سینین یازیلماسینی ان آزی مین ایل قاباق " دده قورقود " كیتابیمیزدا گؤره رك جمعیتیمیزین یوزه دوخسان دوققوزو بو كیتابی تانیماسین ؟
گؤره سن نییه گرك بیر اؤلكه ده اونون دیلینده و ان آزی مین ایل قاباق یازیلان و اینسانیت ، شرافت ، محبت ، آتا – آنا و بؤیوكلره سایقی ، قادین حاقلاری ، فداكارلیق و بیر سؤزده اینسانی متن لرله دولو اولان " دده قورقود " آدیندا بیر كیتابدان بیر جومله اولسون بئله درسلیكلریمیزده اولماسین لاكین دربارلار طرفیندن قیزل دینارلی انعامی گوموش درهم لره چئوریلن و وارلیغیمیزی تحقیر ائدن شاعیرلرین یازیلارینی درسلیكریمیزده اوخوماغا و اونا فخر ائتمه یه محكوم اولاق ؟
بیز اگر بو اؤلكه ده یاشاییریقسا ، فارسلاردان چوخ نفوسا مالیك اولمامیزا باخمایاراق فارسلار قدری اؤلكه امكانلاریندان فایدالانماغا حاقّیمیز وار یعنی :
1 - دیلیمیز ایكینجی رسمی و سرتاسری دیل اولاراق فارس دیلی ایله یاناشی ابتدایی دن توتدو بیلیم یوردونون ( دانیشگاهین ) سونونا قدر و بوتون تخصص لرده درس وئریلمه لیدیر
2 - فارس دیلی كیمی دیلیمیزده آكادمی ( فرهنگستان ) آچیلمالی و دیلیمیز یابانجی سؤز و كلمه لردن سیلینمه لی و تورك دیلی نین كؤكلرینه دایاناراق یئنی سؤزجوكلر یارانمالیدیر
3 - سرتاسری رادیو – تلویزیون كاناللاری نین تعدادی مثلا 12 اولورسا ، نفوس چوخلوغو اساسیندا اونون 5-ی فارسجا ، 5- ی توركجه و 2- سی باشقا غیر فارس دیللره حصر ائدیلمه لی و وئرلیش یایمالیدیر
4 - فارس موسیقی سی گلیشمه سینه نظرده توتولان بودجه و اجرالار تورك موسیقی سینه ده نظرده توتولمالی و اجرا اولمالیدیر ، عین حالدا باشقا غیر فارس موسیقی لرینه ده جمعیتلری چوخلوغو اساسیندا اؤنملی یئر وئریلمه لیدیر
5 - دؤلتی بودجه ایله مركزده نشر اولان مطبوعاتین یاریسی تورك دیلینده اولمالیدیر
6 - دؤلت بودجه سی ایله حاضیرلانان سینما و تئاتر فیلم و نمایشلری ایكی دیلده ( توركجه و فارسجا ) اولمالیدیر
7 - مجلیس ده هر ایكی دیلین ( فارسجا و توركجه ) ایشلنمه سی آزاد اولمالیدیر
8 - رسمی و دؤلتی تابلولار هر ایكی دیلده (فارسجا و توركجه ) یازیلمالیدیر
9 - فارس دیلی كیمی تورك دیلینده ده دؤلت بودجه سی ایله سئمینارلار قویولمالی و تورك دیلی اوزمانلاری بو سئمینارلارا دعوت اولمالی و تورك دیلی ساحه سینده آراشدیرمالار آپارمالیدیرلار
10 - دوزگون تاریخیمیز یازیلمالی و مكتب – مدرسه و بیلیم یوردوندا تدریس ائدیلن عیرقچی و آریا یؤنلو نژادپرستانه تاریخ اصلاح اولمالیدیر
11 - بوتون ساحه لرده فارسلار و غیر فارسلار آراسیندا برابر حقوق پروگراملاری نظرده توتولاراق اؤلكه ده دوستلوق ، اینسان سئورلیك و اینسانلارین دیل ، اؤزل اینانج و سوی – كؤكلرینه باخمایاراق سایقی و سئوگی دویغولاری گوجلندیریلمه لیدیر .
بونلارین هامیسینی گؤز اؤنونه آلاراق شاه اسماعیل ختایی (صفوی ) ، بؤیوك شاه و شاعیریمیزین بو وصیتینی ده هئچ زامان اونوتمامالییق :
« اوچ امانت یادگار قالیب اولو بابالاردان بیزه ، « دیلیمیز ، غیرتیمیز ، وطنیمیز ».
و سونوندا 21 فورال /2 اسفند و آنا دیلی گونو مناسبتی ایله بو گؤزل شعر اوخوجولارا تقدیم اولور :
مدرسه‌ده معلّیم
شعر: رسول قربانی مقدم مراغه ای
مدرسه‌ده معلّیم یئنه دؤیدو الیمدن
باجارمادیم فارسینی ایراد توتدو دیلیمدن
دئدیم: « آقا معلّیم! وورما! گؤینه‌دی الیم
نه‌دیر آخی گوناهیم؟ توركودور منیم دیلیم »
یاپیشدی قولاغیمدان، دئدی: «بوراخ توركونو !
او قالدی ائوینیزده؛ اونوت گئتسین كؤكونو !
اؤیرنمه‌سن آب – بابا آچاجاقسان الینی
كؤتك یئیه‌ندن سونرا اونودارسان دیلینی
سنین هاران توركودور؟ آذری‌سن؛ آذری
كیم اؤیردیبدیر سنه بئله یانلیش سؤزلری؟»
آخدی گؤزومون یاشی تیتره‌دی دیل – دوداغیم
بئله یالان سؤزلره اینانمادی قولاغیم
آنام منی اویدورماز ؛ آتام منی آلداتماز
بو سؤزلرین هئچ بیری منیم عاغلیما باتماز
نییه منیم آدیمی سوروشماییر اؤزومدن؟
نییه سؤزون دوزونو اوخوماییر گؤزومدن؟
هركس یالان دانیشسا آللاهین دوشمانیدیر
من كی یالان دئمیرم بو اونون یالانیدیر
لایلای دئییبدیر آنام منه بئشیكده توركو
دانیشمیشیق هامیمیز ائوده – ائشیكده توركو
نه‌دن گرك یازمایاق دیلیمیزی كیتابا ؟
مدرسه‌ده نه اوچون گلمه‌یك بیز حئسابا ؟
هئچ عاغلیما سیغماییر، نه‌دیر بونون جاوابی
« سو » یئرینه اوخویام مدرسه میزده « آب »ی
یقین كؤتك یئمزدیم اوخوسایدیم دیلیمی
گؤینرتیدن سیخمازدیم قولتوغوما الیمی
قوی بؤیویوم بیر اؤزوم اولاجاغام معلّیم
اوندا چوخ ایش گؤره‌جك بو گون گؤینه‌ین الیم
كیلاسیمدان گله‌جك ائلیمیزین اؤز سسی
اولاجاقدیر او زامان توركون ده مدرسه‌سی !