+0 بَگَن (Bəyən)
اردبیل - موغان مدنی- تاریخی سفردن خاطیره (اوچونجو بؤلوم)
« شهر یئری» آذربایحانین دوققوز مین ایللیک تاریخی اثری!داغیلمیش حالیندا اولان« شاطیر گونبذ»ی بیناسینی گؤردوکدن سونرا ایکی نفریمیز بیر ماشینلا اردبیله قاییدیر، بئش نفریمیز ایسه «شهریئری » آدلانان تاریخی مکانا گئدیریک.
بو یول منه تانیشدیر، یولا دوشنده اؤزل و نوستالوژیک بیر دویغو روحوما حاکیم اولور. چونکو 15 یاشیمدان و 1348- جی ایلدن دوغما یوردومدان آیریلیب بو گونه کیمی تهران و کرجده ساکین اولدوغوم ایللرده، ان آزی ایلده بیر دفعه بعضی ایللر ایسه ایلده 3-2 دفعه تهران- کرجدن گلیب بو یول ایله آتا- آنا یوردوم اولان گئرمی نین، موران منطقه‌سی و «زاهرا» کندیمیزه گئتمیشم، ایندی ده گئدیرم و اؤلندن سونرادا کندیمیزده دفن اولاجاغیما وصیّت ائتمیشم!
اردبیلین 65 کیلومتر گونئیینده، و اردبیل- خیاو ( مشگین شهر) یولوندا « لاری» ( لاهرود) قصبه‌سینه چاتمامیش و 35 کیلومتر خیاو شهرینه قالمیش یولون ساغ الینده بیر تابلو وار، بو تابلودا یازیلیب :«پیرازمیان» !
آقای ریحانی، اوره‌ک دولو سئوگی‌ایله و ماشینی ایله بیزی بو تاریخی مکانلارا گتیرن صمیمی انسان، بو تابلونو گؤردوکده دئییر :
« ایندی بو فرعی یول ایله ساغ طرفه گئتمه‌لی و « پیرازمیان»کندی‌نین ایچیندن کئچیب «شَهَر یئری» نی گؤرمه لییک»
ساغ طرفده و «پیرازمیان »کندینه گئدن فرعی یولون داها چوخ سول طرفینده اوزوم باغلاری و یا اوزوم تارلالاری ایچینده، اوزوم آغاجلاری‌نین ساری یارپاقلاری یئر اوزونو بزه‌میشدیر؛ بو منطقه‌نین اوزومو آذربایجانین ان شیرین و خوش‌طعم‌لی و مشهور اوزومودور، بال کیمی اولار و ساری!
1345- 1348 جی ایللرده و من گئرمی‌ده درس اوخویان زامانلار اوزوم ساتانلار «لاری» منطقه‌سی‌نین اوزومونو اؤزل و گؤزل آوازلا ساتاردیلار:
«آی لاری انگوری ......بال کیمی!» اوزوم یئرینه‌ده انگور دییه‌ردیلر ائشیدنلر بیر آز دقّتلی قولاق آسسینلار گؤرسونلر بو اوخویان نه دئییر؟
«شَهَر یئری» پیرازمیان کندی‌نین یاخینلیغیندا و « قره‌سو » چایی‌نین یانیندادیر. قره‌سو چایی پیرازمیان کندی‌نین قوزئی دوغوسوندادیر.
فرعی یول ایله گئدیب پیرازمیان کندینی کئچیب « شَهَر یئری » آدلانان داش هئیکل‌لر مکانینا چاتیریق.
بورا عظمتلی بیر مکاندیر، چوخ اسکی بیر تاریخه مالیک اولان مکان، 3000 ایلدن توتدو 8000- 9000 ایللیک بیر تاریخی اؤزونده عکس ائتدیریر!
بورادا داش هئیکللردن علاوه چوخلو و بؤیوک مزارلاردا وار!
نه یاخشی کی، بورانین آدینی فارسلاشدیرماییب و ائله مشهور اولدوغو« شَهَر یئری »آدینی اوستونده ساخلامیشلار . احتمالا بویئرلرده و بو چئوره‌ده اسکی زامانلاردا بیر شهر قدری انسانلار یاشاییرمیشلار و اسکی ایناملاری اساسیندا بلکه ساواش مئیدانلاریندا دوشمنه قارشی دؤیوشوب اؤلنلرین حؤرمتینه داش اوزه‌رینده بو تصویرلری قازدیریب مزارلیقلاریندا قالدیریرمیشلار!
اوجالیغی 70 سانتیمتردن توتدو 360 سانتیمتره قدر 280 داش هئیکل‌لر وار بورادا! یعنی آغیزی اولمایان، انسان شکلینه اوخشار، بئلینده قیلینج تصویری بو داشلارین اوستونده قازیلیب.
من بو اسکی‌لیکده و بو عظمتلی تاریخی مکانی گؤردوکده تورکیه اؤلکه‌سی یادیما دوشور ، دئییرم اگر بو استثنایی تاریخی مکان تورکیه‌نین الینده اولسایدی دونیا توریستلرینی بورا چکمه‌یه نه ائتمز و نه امکانلار یاراتمازدی کی! آمما بورادا بو تایی- بَنزری دونیادا اولمایان و یا نادر حاللاردا اولان اسکی اثرلره دوزگون صاحیب چیخان و اونون قورونماسینا و اونا اویغون شرایط یارادان و اونلاردان مواظیب اولان یوخدور! هله تورکیه قالسین قیراقدا ،بو اثرلر فارس منطقه‌سینده اولسایدی بئله، یقین کی، بو دورومدا و بوجور پیس گونده قالمازدی!
ایلک دفعه اسلامی انقلابدان 10 ایل اؤنجه «چارلز بئرنی» خارجی باستان‌شناس بورادا قازینتی عملیاتی آپارمیشدیر.آلدیغیمیز بیلگی‌لره گؤره بو داش هئیکل‌لره اوخشار اودا یالنیر بیر نئچه عدد تورکیه‌نین حکّاری و قوزئی آذربایجانین قوبوستان منطقه سینده تاپیلمیشدیر. بو داش هئیکل‌لرین بیری‌نین یانیندا دوروب شکیل چکدیردیم ، مندن نه قدرده اوجاایدی؛ آنجاق بللی ایدی بو هئیکلین باش طرفی یاخین زامانلاردا سینمیشدیر!
بو تاریخی بؤلگه‌نی بیز بیر ساعاتا یاخین گزیب شکیل- فیلیم چکدیک، آنجاق بو مدّت ایچینده بو اثرلرین یانیندا تیکیلمیش نگهبان اوتاغینا اوخشار بینادان بیر کیمسه چیخیب بیزه باخان بئله اولمادی!
بورا، یا اؤز باشینا بوراخیلیب و یادا گؤزتچی- نگهبان آدی ایله بیر نفر بورا قویولموشسادا اودا بورانی آللاه آمانینا بوراخیب اؤز ایشلری دالیسینا گئتمیشدی!
بیز بورادان چوخلو شکیل چکیب فیلم گؤتوردوک و بورداکی بو تایی دونیادا آز گؤرونن تاریخی اثرلری گؤردوکده حئیرتده قالدیق! داها باشقا بیر تاریخی تپه‌نی گؤرمک ایسته‌ینده یاغیش یاغماغا باشلارکن اردبیله دؤنمه‌یه مجبور اولدوق،آمما اردبیله دؤنمه میشدن قاباق ناهاریمیزی « خیاو» یولو قیراغیندا و خالق آراسیندا « اَرجه» آمما دؤلت دفترینده « اَرجَق» آدی ایله یازیلان کندین قهوه خاناسی تعطیل اولدوقدا، مسجد احسانیندان یئدیک، آخی بوگون اربعین گونو ایدی و هر یئرده احسان بول ایدی !
" شهر یئری " گزی‌سیندن قاییداندان سونرا آخشام چاغی اردبیلین ان مشهور و توریستی شهری اولان «سرعین» ایستی سولارینا دوشمه‌یی‌ده پلاندا قویموشوق. پاییزین بو سرین - سویوق هاواسیندا ایستی سویا دوشمه‌یین باشقا بیر صفاسی وار! عین حالدا، سرعین شهرینده بیر تانینمیش شاعیریمیزین گؤروشونه‌ده نائل اولماغی اونوتمامیشدیق.....!