به مناسبت ۲۱ آذر ۱۳۲۴

چرا میرزا کوچک خان جنگلی که «جمهوری سوسیالیستی شوروی گیلان» را به ریاست جمهوری خودش در گیلان تاسیس کرد، می شود انقلابی و مورد احترام، اما سید جعفر پیشه وری که «خودمختاری آذربایجان» را با اعتقاد به یکپارچگی اراضی ایران در داخل ایران بنا نهاد می شود تجزیه طلب و خائن؟!

«در تاریخ ۱۷ مه ۱۹۲۰، نیروی دریایی «ولگا- خزر» تحت فرماندهی فیودور راسکولینکوف و سِرگو اروجونیکیدزه باکو را به قصد انزلی ترک کرد.در آستانه ورود کِشتی های شوروی به بندر انزلی، راسکولنیکوف با میرزا کوچک خان رهبر جنبش آزادی ملی ایران ملاقات کرد. تصمیم گرفته شد که تحت پوشش عملیات سربازان روسی، [میرزا]کوچک خان انقلاب سوسیالیستی در ایران را آغاز کند. 

اول ژوئن ۱۹۲۰ در مبارزه با شاه و بریتانیا، انقلاب اصلی ایران شروع شد. سه روز بعد، گروه های شورشی کوچک خان، شهر رشت مرکز استان گیلان را اشغال کردند. یک روز بعد، پس از مشورت با مسکو، جمهوری سوسیالیستی شوروی گیلان اعلام شد و رئیس جمهور آن، میرزا کوچک خان اعلام گردید.» (۱)

 این درحالی است که «حکومت ملّی آذربایجان» در ۲۱ آذر ۱۳۲۴ به رهبری سید جعفر پیشه وری با فعالیت فرقه دموکرات آذربایجان پا گرفت و هرگز نام خودرا جمهوری نگذاشت و حاکمیت خود بر منطقه آذربایجان را «خودمختاری آذربایجان» نامید و با تشکیل کابینه دولت، وزیر امورخارجه برای آن تعیین نگردید که لازمه یک دولت مستقل است.

«۱۷ آذر ۱۳۲۴ هئیت ملی آذربایجان با نماینده دولت مرکزی به نمایندگی  مرتضی قلی بیات (سهام السلطان) نخست وزیر اسبق ایران که از طرف دولت حکیم جهت مذاکره با مسئولین فرقه دموکرات به تبریز آمده بود وارد مذاکره شد ...بین بیات و دولتشاهی کفیل استانداری از طرف دولت مرکزی، و پیشه وری،شبستری،بی ریا و فریدون ابراهیمی از طرف هئیت ملی [ مذاکرات] آغاز گردید. بیات به نمایندگی شاه و حکومت مرکزی صورت درخواستهای آذربایجان را خواستار شد و پیشه وری یک نسخه از دکلارسیون و تصمیمات چهارده ماده ای کنگره و بیانیه مجلس ملی را به وی تسلیم کرد. آقای بیات ضمن مطالعه اعلامیه سئوال کردند که مقصود از این « مختاریت» چیست...میخواهید مختاریت شما در چه درجه و حدود باشد؟ آقای پیشه وری گفتند: « ما به هیچوجه در صدد تجزیه نیستیم . ما میخواهیم که در حدود سرحدادت ایران و زیر پرچم ایران و زیر قوانین عمومی عادلانه ایران در کارهای داخلی خود مختار باشیم ...» (۲)

ریچارد کاتم سیاستمدار، نویسنده  و مامور « سیا» آمریکایی میگوید : « کاری که فرقه در یک سال در تبریز کرد بیش از کارهایی بود که که رضا شاه در طول بیست سال انجام داد.» (۳)

حال با توجه به واقعیاتی که بیان شد چطور است که میرزا کوچک خان جنگلی می شود انقلابی و با احترام از وی یاد می شود، مجسمه یادبود برایش نصب می شود و سریال تلویزیونی برای کارهای انقلابی اش ساخته می شود، اما سید جعفر پیشه وری با تاکید بر یکپارچگی ایران، با آنهمه اصلاحاتی که در طول یک سال انجام داده می شود «تجزیه طلب» ؟!!

حسن راشدی : ۲۱ آذر ۱۳۹۹ 

  ..................................................                                                                                                          

      (۱)  سایت خبرگزاری « اسپوتنیک ایران» ۲۳/ ۱۱/ ۲۰۱۸ ، تحت عنوان: « ایالت کمونیستی شوروی گیلان»  

  (۲)  کتاب «گذشته چراغ راه آینده است » ص: ۲۸۴ و ۲۸۵ 

  (۳)  « تاریخ تحولات اجتماعی ایران» نویسنده جان فوران ، مترجم احمد تدین، ص :۴۱۱ .. ریچارد کاتم سیاستمدار و مامور « سیا» آمریکایی متولد ۱۹۲۵، وفات ۱۹۹۷،نویسنده کتاب « ناسیونالیسم در ایران»