سال تحصیلی ۹۵- ۹۶ شروع شد  

           اما امکان تحصیل کودکان آذربایجانی به زبان مادری  هنوز یک رویا است !

                                     حسن راشدی : اول مهر ۱۳۹۵

                       ...............................................................................

                                    خبرگزاری فارس گزارش می‌دهد

               چندزبانه بودن کودکان گریبانگیر نظام آموزشی آذربایجان غربی

کودکان آذربایجان غربی به واسطه تنوع قومیتی و همسایگی با ترکیه به چندزبان از جمله زبان ترکی استانبولی مسلط هستند ...

"به گزارش خبرگزاری فارس از اورمیه، آذربایجان غربی یکی از استان‌هایی است که تنوع قومیتی آن زبانزد است ولی گاهی این تنوع قومیتی خود را در قالب مشکلاتی بسیار جدی نشان می‌دهد.

امسال آذربایجان غربی در حالی سال‌ تحصیلی جدید را آغاز می‌کند که کودکان دوزبانه مشکل جدی آموزش و پرورش این استان هستند و عملا برای آموزش و پرورش مشکل‌ساز شده‌اند.

 

      

                                    ادبی‌دیلده یازمالیـییق

                                  یوخسا محلی لهجه ده؟

 

                                         حسن راشدی : 17 فروردین 1377

آچیقلاما :

 سون آیلاردا تبریز بیلیم یوردونون ( دانشگاهی نین ) آذربایجان تورکجه‌سی ادبیاتی بؤلومونده لیسانس مقطعینده اؤیرنجی قیول ائتمه‌سی و آذبایجان ادبیاتی‌نین ادبی شیوه‌ده درس وئریلمه‌یه تصمیم توتولماسی  فارس راسیسمینی آجیقلاندیرمیش و بو ساحه‌ده فارس دیللی نشریه‌لر او جمله‌دن  اؤزونو اصلاح طلب آدلاندیران " شرق " روزنامه سی ۳۰ میلیوندان چوخ نفوسو اولان ایران تورکلرینه ان ابتدایی -انسانی حق ساییلان بو حقّی‍ده چوخ گؤرموش و شانتاژلارینا باشلامیشلار !

بو های - کوی و شانتاژلار تاثیرینده تبریز دانشگاهی‌نین مسئولو دئمیشدیر :

"تبریز دانشگاهیندا آذربایجان ادبیاتی تبریز لهجه سینده درس وئریله‌جک !"

بو جمله چوخلارینی ، اوجمله‌دن منی‌ده تعجبلندیرمیشدیر ، چونکو بو تصمیم دوزگون بیر تصمیم اولورسا اوندا لازیمدیر فارس دیلی‌ده بوتون مقطعده مثلا تهران لهجه‌سینده تدریس اولسون و ادبی فارس دیلینده یوخ !  

▀

 

آیا ما تورکها " ایرانی " به حساب می آییم                                                                                                                                                                                                                    و مثل شما حق و حقوق داریم ؟!

     حسن راشدی ۹ شهریور ۱۳۹۵

آنهایی  که  به آقای قاضی پور حمله  می کنند  آیا نقدی هم بر جمله نژادپرستانه خبرنگار  روزنامه ایران  دارند ؟   مخالفان اصلی  "فراکسیون تورک زبانان" مجلس و تدریس زبان و ادبیات تورکی آذربایجانی در دانشگاه "حزب پان ایرانیست "و همفکران این حزب است  که احتمالا این خبرنگار هم از آن گروه و دسته است ، اینها خودشان آزادانه و با پیشوند " پان " که  نماینده پیشوند افراطی گری است حزب تشکیل می دهند و  و مردم را برای شرکت در " نشست عمومی " که قرار است در ۱۵شهریور تشکیل شود دعوت می کنند ،

                                    

                                     ماجرای اقدام به خودکشی

                      علیرضا نابدل  (اوختای ) در بیمارستان شهربانی (۵)

                                                   از کتاب

                                         " خاطرات من و پدرم "

                                           دکتر جواد هئیت

 

 بعد از شروع مبارزه مسلحانه توسط مخالفین رژیم شاه، در شهربانی کمیته‌ای مرکب از مأمورین اطلاعات شهربانی و ساواک به‌نام "کمیته‌ی ضدخرابکاران" تشکیل شد‌. مأمورین کمیته منزل و محل مخالفین را که بیشتر آن‌ها از چریک‌‌های فدایی خلق و مجاهدین تشکیل شده بودند شناسایی و آنجا را محاصره می‌کردند‌. وقتی که با چریک‌ها درگیر می‌شدند، تیراندازی می‌کردند‌. بعد آن‌ها را لت و پار کرده  به‌بیمارستان شهربانی می‌آوردند ما هم با تیمی که برای جرّاحی قلب تشکیل داده بودیم آن‌ها را به‌طور اورژانس عمل می‌کردیم تا زنده بمانند‌. گاهی هم روحانیون مخالف رژیم را می‌گرفتند و بعد از ضرب و شتم به‌بیمارستان می‌آوردند‌....

 

                      تشکیل انجمن آذربایجان و نشر مجله " وارلیق " (۴)

                                                   از  کتاب

                                         " خاطرات من و پدرم "

                                           دکتر جواد هئیت

      

در اوایل حکومت بختیار، جمعیت و گروه‌هایی تشکیل می‌شد، حزب توده هم علناً شروع به‌فعالیت کرد‌. من با عدّه‌ای از آذربایجانی‌‌های آشنا انجمن آذربایجان را در تهران تشکیل دادیم‌. در جلسه عمومی که در باشگاه ایران جوان تشکیل شده بود‌ با آن که همه آذربایجانی بودند سخنرانان به‌عادت قدیم و ندانستن زبان ادبی تُرکی به‌زبان فارسی صحبت می‌کردند و در اعتراض به‌این مسئله گفتم: «تنها مشخصه‌یِ بارز ما در بین سایر هموطنان ایرانی، زبان ماست‌. اگر می‌خواهید در این انجمن که رنگ فرهنگی دارد، به‌فارسی صحبت کنید می‌توانید در جمعیت‌هاییکه از نظر عقاید سیاسی هم با شما نزدیک است و اخیراً در تهران تشکیل شده، شرکت کنید و در آنجا پیشنهادهایتان را به‌فارسی بدهید‌. ما همه ایرانی هستیم و با عشق ایران زندگی می‌کنیم. ولی هر قوم و منطقه‌ای از ایران ما ویژگی‌هایی دارد که برای مامحترم و مقدس است‌. ویژگی اصلی ما آذربایجانی‌ها زبان تُرکی است و ما باید بین خودمان تُرکی صحبت کنیم‌.»

           

                                       علاقه ام  به فلسفه ، تاریخ و ادبیات (۳)

                                                         از  کتاب

                                                " خاطرات من و پدرم "

                                                  دکتر جواد هئیت

 

... بعد از تعطیل شدن نسبی جرّاحی قلب، باز علیرغم اعمال جرّاحی خصوصی و عمل‌‌های اورژانس کمیته، من تا حدودی احساس خلاء می‌کردم‌. برای جبران آن مطالعات غیرپزشکی را زیاد کردم‌. مدت سه سال فلسفه خواندم و کتاب تاریخ فلسفه غرب برتراند راسل را بعد از خواندن ترجمه فارسی و متن انگلیسی به‌فارسی خلاصه کردم و مطالبی را از منابع دیگر بر آن افزودم‌. از طرفی مطالعات تاریخ و ادبیّات ، به‌ویژه زبان و ادبیّات  ترکی و تاریخ ترکان را از منابع مختلف ترکی و انگلیسی و فرانسه مطالعه کردم.ادبیّات  فارسی را از وقتی که کتاب حافظ را در سال1315 به‌عنوان جایزه گرفته بودم گاه گاهی مطالعه می‌کردم‌. پنج جلد کتاب‌های علی دشتی را درباره سعدی، حافظ، مولوی، خاقانی را به‌دقت خواندم‌. در سال‌‌های بین 1340-1335 به‌مولوی علاقه زیادی پیدا کرده بودم و اغلب اشعار دیوانش را حفظ می‌کردم‌. اصولاً به‌ادبیّات  و تاریخ از زمان پزشکی در استانبول علاقمند شده بودم‌.

                                                                                                                                                                                                                                   آتا اؤلومو آجی‌دیر

                                   حتّی یاشلی اولسا بئله !

                                                حسن راشدی : 16/ 5 / 1395

آدی آقاخان ( آغاخانAğaxan  ) ایدی ، آمما تورکیه‌لیلرده اولدوغو کیمی اونو ائل آراسیندا " آا...خان " سسلَردیلر. یعنی "غ " سسی اوزون " آ " کیمی سسله‌نردی. چوخلاری آدینی یازاندا " آخان " یازاردیلار ، آمما آتا اؤزو اونو اصلاح ائدردی .

  شناسنامه‌سینده دوغوم تاریخی 1305 جی ایل فروردین آیی‌نین ایکیسی یازیلمیشدی . آمما اؤزو دئییردی : " آتام رضاشاه دؤرونده سربازلیغا گئتمه‌سین دئیه ، من هله دونیایا گلمه‌میش منیم آدیما آتامین ایلک اولادی اولاراق شناسنامه آلمیشلار و آتامی ائولی اولوب اوشاغی اولدوغونا گؤره سربازلیغا آپارمامیشلار." آمما بیز اونون دوغوم گون و ایلینی ائله شناسنامه تاریخی‌ایله یاد ائدیردیک.

رسمی و دولت مدرسه سینده یوخ ، میرزه یانینندا دؤرد کلاسا قدر درس اوخوموشدو. کئچمیش زامانلاردا اوشاقلاری سربازلیغا گئدن کندیمیزین و قونشو کندلرین آتا - آنالارینا عسگر اوغلانلاریندان گلن مکتوبلاری اوخویوب اونلارا ترجومه ائدردی و جاوابلارینی‍دا یازیب ایشلرینی یولا سالاردی .

من‌ده هله مدرسه‌یه گئتمه‍‌ میشدن قاباق آتامین اوخودوقلاری مکتوبلارا جانلا - باشلا قولاق آسیب تورکجه‌یه ترجومه ائتدیگی متنلری یادیمدا ساخلاردیم .منیم اوشاقلیق ذهنیمده آتاما گتیریلن مکتوبلاری آتام اوّلجه بئله بیر سسله و منیم باشا دوشمه‌دیگیم بیر دیل ایله اوخویار ،سونرا موضوعونو اؤز دیلیمیزده مکتوب صاحیبینه دییه ردی :

" جیجه بیجه سینجه بینجه دینجه مینجه ....."

جانلی تاریخیمیز اولان آتامیز وفات ائتدیگدن سونرا روحی چتینلیگیمیز اولدوغوندان وئبلاگی یئنی لشدیره بیلمه میشیک. بو بابتدن اوخوجولاردان عذر دیله ییر و انشااله یاخین گله جکده یئنی مطلب یوردداش وئبلاگیندا پایلاشماقلا بو دورقونلوقدان چیخاریق. 

 

                        بخشی از کتاب خاطرات استاد محمد علی فرزانه

                                   " خاطره هایی از مدرسه (2) "

                                (ترجمه به فارسی و تدوین دکترصدیقه عدالتی)

در سالهایی که ما در دانشسرا بودیم مدیر دانشسرا (و یا آنطوری که در آن سالها مد شده بود رئیس) علی دهقان بود. دهقان به روحیۀ شوونیزم که در آن سالها در همه جا و بخصوص در دانشگاه تهران حاکم بود، عادت کرده بود و سعی هم داشت که آن را به مرحلۀ عمل برساند. دهقان بین تمام مدیرانی که تا آنوقت دیده بودم، ازهمه لایق تر بود ولی با تمام قوا خودش را به شوونیزم فارس چسبانده بود. او با اینکه در آذربایجان بدنیا آمده بود و در گهواره با لالاییهای شیرین مادرش خوابیده و از بدو تولد با زبان مادری اش الفت گرفته بود، ولی از مدیری مدرسه گرفته تا مقام استانداری اش در هر جا که بود بر علیه زبان مادری و هویت ملی اش عمل کرده و از آنهایی شده بود که در رویاهایش خواب فارس زبان کردن آذربایجانی ها را میدیدند. 

 

        

            بخشی از کتاب خاطرات استاد محمد علی فرزانه

                        " خاطره هایی از مدرسه (1) "

                ( ترجمه به فارسی و تدوین دکتر صدیقه عدالتی )

    در سال 1319 شمسی، مدتها قبل از امتحان کلاس نهم که ضمناً امتحانی برای انتخاب شغل معلمی هم بود، من تصمیم گرفته بودم که در دانشسرا² اسم نویسی کنم. در آن زمانها دانشسرا پناهگاهی بود برای بچه هایی که امکان تحصیل آزاد را نداشتند. اینها برای اینکه بتوانند در مدت کوتاهی کاری پیدا کرده و به خانواده شان کمک کنند، در دانشسرا اسم نویسی  می کردند. من از زمانی که در کلاسهای پایین تر درس می خواندم با حال و هوای دانشسرا آشنایی داشتم. جوانهایی که از تبریز و یا دیگر شهرهای آذربایجان در اینجا قبول می شدند، بعد از اتمام تحصیل بر اساس تعهدی که داده بودند، می بایستی در شهرها و یا قصبه های دور و نزدیک به معلمی مشغول می شدند. می توان گفت که در این سالها اگر چه سیاست فارس کردن آذربایجان در اینجا کم کم خودش را نشان می داد، اما هنوز خیلی شدید نشده بود. 

 

 

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           " باکی " دا دوکتور جواد هئیت مراسیمی

                            حسن راشدی : 9 تیر 1395

24 ژوئن 2016 میلادی  ( 4 تیر 1395 هجری گونش ایلی)  قوزئی آذربایجانین " بورچالی اجتماعی جمعیتی " طرفیندن اؤلکه‌نین پایتختی " باکی " شهرینده اؤنملی بیر تورَن کئچیرلدی .

آذربایجان ادبیات تاریخینده اؤزونه اؤزل یئر قازانان و " وارلیق " درگیسینی 35 ایل و عؤمرونون سونونا قدر منتشر ائدن و هر ایکی آذربایجانین سئویملیسی اولاراق وفاتیندان اؤنجه هم گونئی و هم قوزئی آذربایجانین آغ‌ساققالی ساییلان دوکتور جواد هئیت وفاتی‌نین ایکینجی ایل اؤنومو یاخینلاشارکن "تبریز گئجه‌سی " آدی ایله بیر مراسیم حاضیرلانمیشدی.

              دکتر جواد هئیت 

                                  
                                   تشکیل جمعیت آذربایجان (۲)

                                                  و

          ( جریان قتل عام مردم آذربایجان توسط ارامنه و آسوریها )

                             از کتاب ( خاطرات من و پدرم ) 

در سال 1321 پدرم با یک عدّه از دوستان آذربایجانی‌اش مثل حکیم الملک، مستشارالدوله صادق،شیخ اسد‌الله ممقانی، امیر نصرت اسکندری و برادرش، سید ابوالفتح علوی، میرزا جواد‌خان گنجه و‌.‌.‌.  همراه دکتر ابراهیم برزگر، برادرم فیروز و من جمعیت آذربایجانی‌‌های مرکز را تشکیل داد‌. جلسات نخستین در منزل ما برگزار شد و برای اینکه محمد رضا شاه احساس ناراحتی نکند حکیم الملک را که مردی ملایم و تقریبا بی‌اثر بود به‌ریاست انتخاب کردند‌. دکتر برزگر عضو فعال و جوان جمعیت بود و به‌عنوان دبیر انتخاب شد و با مشورت پدرم اوّل خیابان شاه آباد محلی را برای جمعیت اجاره کرد و امتیاز روزنامه‌اش به‌نام "آذربایجان" را هم گرفت‌.روزنامه به‌فارسی چاپ می‌شد‌. ولی سخن رانی‌ها در جلسات به‌تُرکی بود‌. در آن موقع دکتر حمید نطقی تازه لیسانس حقوق شده بود و سرمقاله روزنامه را او می‌نوشت. در اندک مدّت جمعیت آذربایجان به‌قدری شهرت پیدا کرد که در افکار عمومی تهران شایع شد که جمعیت آذربایجان آرای انتخابات مجلس را خواهد برد‌. 

 

        چقدر به صداقت خبر تدریس ترکی در مدارس اعتماد کنیم ؟

                             حسن راشدی : ۱۷خرداد ۱۳۹۵

متاسفانه ما اعتمادمان نسبت به دولت سلب شده است ، بنا به اخبار منتشر شده در رادیو تلویزیونها ، رسانه های گروهی ، مطبوعات و شبکه های اجتماعی از قول ریاست جمهوری آقای روحانی و معاون ایشان در امور اقوام  آقای یونسی ، قرار است زبان و ادبیات تُرکی و کردی در مدارس تدریس شود .

 حتی خبر تدریس زبان و ادبیات تُرکی در مدارس در سال تحصیلی جدید ( ۱۳۹۵- ۱۳۹۶) درست و از روی صداقت هم باشد متاسفانه به آن اعتمادی نمی کنیم مگر اینکه دیده شود در این زمینه کارهایی انجام شده و یا در حال انجام است .