اردبیل - موغان  مدنی- تاریخی سفردن خاطیره (بئشینجی -آلتینجی بؤلوم ( سون بؤلوم)

                                     زرگر دیلی ، قیز قالاسی یا اسکی باجروان  

پاییزین ایکینجی آیی‌نین سونلارینا یاخین اولماسینا باخمایاراق ، موغان هاواسی سویوق دئییل،صاباح سوت گونو آبان آیی‌نین 21 ی موغانین «مورانMoran - » منطقه‌سینه و «زاهرا » کندینه گئده‌جه‌ییک ، یعنی منیم دوغولدوغوم، 15 یاشینا قدر بوی آتدیغیم و سونوندادا اوردا یاتاجاغیم کنده.....!

سوت گونو، صبحانه‌دن سونرا سون مقصده گئتمه‌یه حاضیرلاشیریق. موران منطقه‌سی یعنی گئرمی و اونون چئوره‌سی موغان بؤلگه‌سی‌نین داغلیق بؤلومونده یئرله‌شیر و خزر دنیزینه ده نسبتا یاخیندیر ، هاوا دورومونو نظره آلاراق بوگون مورانین هاواسی گونش اولاجاق، دوننی یاغیشلیق دئمیشدی.

پارساآباد - گئرمی آراسی 90 و گئرمی« زاهرا » کندی آراسی‌دا 27 کیلومتردیر. البته بیرباشا مورانا و زاهرا کندینه گئتمه‌یه‌جه ییک ، چونکو پارساآباد- بیلَسوار Biləsvar- آراسیندا «زرگر» آدیندا بیر کنده گئتمه‌یی  و اورادا اولان یاشلی آداملارلا «زرگر دیلی» حاقدا آراشدیرمانی نظرده توتموشوق.

 

  سارسیلماز انسان پروفئسور محمد تقی زهتابی وفاتی نین ایل دؤنومو!

                                               

                   حسن راشدی : اول دی 1397

 

۱۳۷۷- جی ایلین دی آیی‌نین بیرینجی گونو ( 22 دسامبر 1998 میلادی ) سه شنبه، ادبیّات سمامیزدان بیر اوُلدوز آخدی. بو اوُلدوز ائله ایشیقلی، ائله پارلاق ایدی کی، اوْنون آخماسیندان سوْنرا یئری‌نین بوشلوغونو هله ده حسّ ائدیریک!

اوْ بؤیوک انسان بوتون وارلیغی ایله یالنیز میلّتی اوچون یاشادی، اؤزو اوچون هئچ یاشامادی !

وار قوه‌سیله چالیشیردی بیر میلّتین وارلیغی اوچون، گئجه -گوندوز تانیماییردی بوچالیشمادا. وارلیق تاریخیمیزی یازدی، 7000 ایل لیک وارلیغیمیزی، اودا دوْغما دیلیمیزده !

" ایران تورکلری‌نین اسکی تاریخی" کیتابی بیر دؤنوش نقطه‌‌سی اوْلدو تاریخیمیزده. یاشاییشی اَن ساده انسانلارین یاشایشی کیمی‌ایدی. آمما بو ساده یاشایان انساندا نه قدر یوکسک‌لیک نه قدر بؤیوکلوک، نه قدر اراده، نه قدر اینام واریدی؟!

آیا آقای روحانی رئیس جمهور، استان آذربایجان غربی را نمی شناسد؟!

                حسن راشدی : 30 آبان 1397

«استان اورمیه» نامیده شدن «آذربایجان غربی» توسط رئیس جمهور در سفر اخیرشان به شهر خوی، اکثریت مردم آذربایجان را نه تنها دل آزرده بلکه عصبانی کرد!

هفتصد سال پیش حمدالله مستوفی قزوینی در صفحه 75 کتاب « نزهت القلوب» خود در باب سوم آن «در ذکر بلاد آذربایجان» می نویسد:

«و آن [آذربایجان] نُه تومان و بیست و هفت پاره شهر [است]، اکثرش را هوا به سردی مایل است و اندکی معتدل بوَد، حدودش با ولایت عراق عجم [مناطق مرکزی،تفرش و اصفهان امروزی] و موغان و گرجستان و ارمن و کردستان پیوسته است، طولش از باکویه تا خلخال نود و پنج فرسنگ و عرض از باجروان [شهر قدیمی در مغان در کنار رود ارس] تا کوه  سیپان [در شمال دریاچه وان در ترکیه امروز] پنجاه و پنج فرسنگ...».

             

     اردبیل - موغان  مدنی- تاریخی سفردن خاطیره (دؤردونجو  بؤلوم )

           موغان منطقه سی ، تاریخ - مدنیت بئشیگی

                   حسن راشدی: آذر آیی 1396

" شهر یئری " گزی‌سیندن قاییداندان سونرا آخشام چاغی اردبیلین ان مشهور و توریستی شهری اولان  «سرعین» ایستی سولارینا دوشمه‌یی‌ده پلاندا قویموشوق. پاییزین بو سرین - سویوق هاواسیندا ایستی سویا  دوشمه‌یین باشقا بیر صفاسی وار!  عین حالدا، سرعین شهرینده بیر تانینمیش شاعیریمیزین گؤروشونه‌ده نائل اولماغی اونوتمامیشدیق.....!

. پاییزین بو گونلرینده‌ده سرعین شهری ائله‌ده ساکیت دئییل ، بلکه تعطیل گونلری اولدوغونا بئله‌دیر!

« گامیش گؤلو» سویونا دوشمه‌یی ترجیح ائدیریک،  یئردن ایستی‌سو بدنینی قیزدیریر، گؤیدنده یاغیش باشینا تؤکور، بو بیر اؤزل دورومدور!  یالنیز قار یاغا- یاغا بو سویا دوشسن بلکه بو صحنه‌دن اوستون اولسون....!

            

    اردبیل- موغان مدنی- تاریخی سفردن خاطیره (اوچونجو بؤلوم)             

   « شهر یئری» آذربایحانین  دوققوز مین ایللیک تاریخی اثری!

داغیلمیش حالیندا اولان« شاطیر گونبذ»ی بیناسینی گؤردوکدن سونرا ایکی نفریمیز بیر ماشینلا اردبیله قاییدیر، بئش نفریمیز ایسه «شهریئری » آدلانان تاریخی مکانا گئدیریک.

بو یول منه تانیشدیر، یولا دوشنده اؤزل و نوستالوژیک بیر دویغو روحوما حاکیم اولور. چونکو 15 یاشیمدان و 1348- جی ایلدن دوغما یوردومدان آیریلیب بو گونه کیمی تهران و کرجده ساکین اولدوغوم ایللرده، ان آزی ایلده بیر دفعه بعضی ایللر ایسه ایلده 3-2 دفعه تهران- کرجدن گلیب بو یول ایله آتا- آنا یوردوم اولان گئرمی نین، موران منطقه‌سی و «زاهرا» کندیمیزه گئتمیشم، ایندی ده گئدیرم و اؤلندن سونرادا کندیمیزده دفن اولاجاغیما‌ وصیّت ائتمیشم!

         

          اردبیل  - موغان مدنی- تاریخی سفردن خاطیره ( ایکینجی بؤلوم)             

          « ایلدیریم » شاعیردن تجلیل و «شاطیر گونبذی» !

 

آخشام ، دعوت اولدوغوموز یئرده « ایلدیریم » تخلّص‌لی شاعیردنده تجلیل اولور ؛ شعر اوخونور  و بعضیلری‌ده کئچمیش خاطیره لریندن دانیشیرلار. شاعیر ایلدیریمی من‌ده تانییرام آمما بلکه اوتوز ایلدن چوخدور بیربیریمیزی گؤرمه میشدیک ؛ 1361- 1365 جی ایللرده تهراندا و خیّام خیابانی « پارک شهر» قارشیسیندا رحمتلیک علی تبریزی‌نین«آتروپات» آدیندا کیتاب دوکانیندا ایکی هفته‌دن - آی دان بیر توپلاشیب ، شعر- داستان اوخویوب مدنی حاقلاریمیز ساحه‌سینده فیکیر مبادله‌سی آپاراردیق، ایچیمیزده ارتشی - خلبان‌دا واریدی، او گونلر هله بوجور توپلانتی‌لارا بوگونکو کیمی سیخینتی - بوغونتو یوخ ایدی....!

گئجه یاریسینا یاخین عزیزلَمه مراسیمی باشا چاتیر و هرکس ائوینه گئدیر ، بیزده قوناق اولدوغوموز ائوده یاتیریق.

           

            اردبیل- موغان مدنی- تاریخی سفردن خاطیره (بیرینجی بؤلوم)             

           « شاطیر گونبذی» صاحیب سیز تاریخی اثریمیز ،                                                                                                                                      « شهر یئری» آذربایحانین  دوققوز مین ایللیک تاریخی و ... !

                            حسن راشدی آذر آیی 1396

آچیقلاما :بو خاطیره سفری 1396 جی ایلین آذر آییندا یازیلیب آمما ایلک دفعه اولاراق پایلاشیلیر و نئچه بؤلومدن  تشکیل  تاپیب  کی، نوبت ایله تلگرام ، اینستاگرام ، فئیسبوک  صحیفه لریمیز  و « یوردداش »  وئبلاگیمیزدا  پایلاشیلاجاق.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

اردبیلده یاشایان اسکی و قدیمی بیر دوستون دعوتی ایله اوچ ادبیاتچی، اوچ نفر دیلیمیز ،ادبیاتیمیز و تاریخیمیزله ماراقلانان،ایکیسی‌نین یاشی بیربیرینه یاخین ، اوچونجوسوایسه یاشدان کیچیک اولسادا پیشمیش شاعیر اولدوغوندان قارشی‌دا اولان ادبی- مدنی - تاریخی بیر سفره چرشنبه گونو آبان آیی‌نین 17 سی  1396 جی ایل تهراندان اردبیله طرف یولا دوشورلر.

یعنی من ماشین سورورم ، صبح ساعات دوققوزدا معاصیر و مهارتلی شاعیر آمما یاشی مندن آز سعید موغانلی‌نی تهراندان گؤتوروب تهران - کرج یولو اوستونده تجروبه‌لی شاعیر و محقق و بیر یاش مندن کیچیک حسین محمدخانی (گونئیلی) نی‌ده یانیمیزا آلیب یولا داوام ائدیریک.

اوچوموزون سؤزوموز یاخشی توتور ، هر اوچوموز ادبیاتچی‌ییق. ماشیندا موسیقی - زاد ائشیتمه یه احتیاج یوخ، چونکو یول اوزونو دانیشماغا زامان آز گتیرمه‌سک اؤزوموزو شانسلی ساناریق!

در کشور افغانستان، همسایه ایران و همزبان فارسها که خیلی از پانفارسها از همزبان بودن با این کشور جهان سومی و عقب مانده احساس خجالت و شرم می کنند که دلیل بر نژادپرستی ، خود بزرگ بینی و برتری پنداری آنهاست ،  دو زبان پشتو و دری ( فارسی) زبان رسمی و سرتاسری است و کلیه اسناد و مدارک در این کشور به این دو زبان نوشته می شود و از مدارس ابتدایی و دبیرستان گرفته تا پایان دانشگاه این دو زبان موازی و در کنار هم تدریس می شود،

               

  آذری پندارهای آذربایجان برخود  توهین می کنند!

            حسن راشدی: جمعه 27 مهر 1397

عده ای معدود از جوانان ناپخته آذربایجان که در دام تئوری «زبان آذری» گرفتار شده اند زیر بمباران تبلیغات پان‌ایرانیسم  و راسیسم تمامیّت‌خواه ، چون قدرت دفاع از زبان، فرهنگ ، تاریخ و هویت تُرکی را در خود نمی بینند، راحت‌ترین راه را هضم شدن در زبان، فرهنگ، هویت و  تاریخ ساختگی تحمیلی میراث خاندان پهلوی حاکم بر جامعه ایران دیده خودرا « آذری » غیر تُرک پنداشته در بیشتر موارد از تجاوز لشکریان فاتح ترک بر گذشتگان خود یاد کرده اظهار انزجار از ترکان می کنند!

ترکان ایران با توجه به کثرت جمعیتشان در ایران که نفوسشان حداقل به اندازه فارسهاست ، حقوق برابر و مساوی با فارس زبانها در همه زمینه ها ، از تحصیل به زبان ترکی گرفته تا مسائل اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و غیره دارند ، نه کم و نه زیاد؛ اما پان ایرانیستها ، کوروش پرستان آریاچی ، تمامیت خواهان و کسانیکه هنوز هم در رویای زبان و نژاد برتر هستند با آذری نامیدن ترکان ایران چندین هدف را دنبال می کنند :
۱ – محروم ساختن ترکان ایران از ابتدایی ترین حقوق انسانی خود که همانا تحصیل به زبان ترکی آذربایجانی است.

حقوق زبانی و فرهنگی ملل و اقوام در ایران

      حسن راشدی : 23 شهریور 1397

در مورد حقوق زبانی و فرهنگی ساکنین کشوری که دارای ملل و اقوام با زبانها و فرهنگهای متنوع است باید گفت، بومی و یا مهاجر بودن زبانی در منطقه ای تاثیری درکم و زیاد بودن حقوق زبانی و بهره مندی و یا بی بهره شدن گویشوران آن زبان از حق تحصیل به زبان مادری و دیگر حقوق انسانی در آن منطقه ندارد و اساس حق و حقوق بشر بر محوریت وجودی انسانها استوار است و ترکان امروزی آذربایجان و ترکان دیگر نقاط ایران چه ترکان بومی و از نسل سومرهای های 7000 ساله ایران بوده و یا مهاجرانی باشند که در قالب امپراتوران و سلاطین فاتح ترک از آسیای میانه و از هزار سال پیش به آذربایحان آمده باشند ، آنها به نسبت جمعیت فعلی خود که کمتر از فارسها در ایران نیست در تمام زمینه‌ها از جمله تحصیل به زبان ترکی از اول  ابتدایی تا پایان دانشگاه  و در دیگر زمینه ها از جمله اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ... حقوق برابر با فارسیان در ایران دارند. ضمنا ترکی بودن زبان مردم آذربایجان و دیگر نقاط ایران از دو حال خارج نیست :

گویا قرار بوده امسال (سال 1397)  در روز 14 و 15  تیر ماه (پنجشنبه و جمعه )  مثل سالهای 1379 تا 1383 در روز تولد بابک خرمدین، قهرمان تاریخی آذربایجان که 22 سال بر علیه استبداد خلیفه عباسی مبارزه کرد مراسمی در قلعه بابک در نزدیک شهر کلیبر آذربایجان شرقی برگزار شود و احتمالا مثل آن سالها  ضمن بزرگداشت یاد و خاطره بابک خرمدین و نواختن ساز عاشقی و خواندن ترانه عاشقها و اجرای برنامه های مدنی - فرهنگی دیگر  عده ای خواستار اجرای اصل 15، 19 و 48 قانون اساسی هم بشوند!

    

   آذربایجانین میلّی قهرمانی بابک خرّمدین‌ین دوغوم گونو

                                 و    

   1379 - 1383 جو ایللرده بابک قالاسی مراسیمیندن خاطیره‌لر

                   حسن راشدی: 8 تیر 1397

بو ایل یعنی 1397 جی ایل تیر آیی‌نین ایکینجی پنجشنبه- جمعه‌سینه و آذربایجانین تاریخی قهرمانی خرّمدین بابکین دوغوم گونونه داها بیر نئچه ساییلی گون قالدی.  

طبیعی کی،بابکین دوغوم گونو مراسیمی آذربایجان تاریخینده اؤنملی گونلردن ساییلیر. بابکین دوغوم گونو گونئی آذربایجاندا ایلک دفعه و توپلوم حالیندا 1379 جو ایل شرقی آذربایجانین کلئیبر شهری یاخینلیغیندا و قاراداغین گؤزل طبیعتی قوجاغیندا یئرله‌شن،میلّت یانیندا«بابک قالاسی» آدی ایله تانینان لاکین تاریخده آدی «بذقالاسی» یازیلان یئرده و یوزمیندن بلکه چوخ انسانین اشتراکی ایله و ایران اسلام جمهوریسی‌نین آنایاساسی‌نین 15،19و 48  جی ماده سی‌نین اجراسی ایسته‌یی ایله باشلاندی.

 

          

   هنوز ترکیه دموکراتیک ترین کشور در بین کشورهای اسلامی است

                    حسن راشدی: اول تیرماه  1397

                           (22 ژوئن 2018)

دو روز دیگر و در 24 حزیران ( ژوئن) 2018 شهروندان ترکیه ای برای انتخاب ریاست جمهوری و نمایندگان مجلس پای صندوقهای رای می روند و نام افراد مورد نظر خودرا به صندوقها می اندازند.

هنوز هم ترکیه دموکراتیک ترین کشور در خاورمیانه، همچنین در بین کلیه کشورهای اسلامی است.

 علی رغم بعضی نارسائیها و نادیده گرفته شدن بعضی معیارهایی که در دنیای دموکراسی نقص به حساب می آید، ترکیه باز بهترین الگوی دموکراسی را در خاورمیانه، بخصوص در بین کشورهای اسلامی از خود ارائه داده است.

    

       وقتی دهان شفیعی کدکنی با «ش ا ش»⁽¹⁾باز می شود !   

                           حسن راشدی :  25 خرداد 1397

🔹وقتی دهان فردی مثل محمدرضا شفیعی کدکنی که بسیاری از طبقه تحصیل‌کرده و بالادست جامعه فارس زبان و ایرانی، وی را روشنفکری باشخصیت ممتاز و ستودنی پنداشته و گفتار و رفتار وی را الگوی گفتاری و رفتاری خود قرار می دهند با «ش اش» باز می شود، دیگر چه انتظاری از مردم قشر متوسط و پایین دست آن جامعه می توان داشت ؟!                  

               گفته می شود وقتی چندی پیش موضوع  حق تحصیل به زبانهای غیر فارسی در ایران  از طرف دانشجویان دانشگاه مطرح می شود، شفیعی کدکنی در سخنرانی در تاریخ یکم خرداد ۹۷ و در دانشگاه تهران، سخن گفتن از حق زبانهای دیگر به جز فارسی را توطئه می داند و می گوید: «ابتدا به اقوام می گویند بیایید حق زبانهای خودتان را مطالبه کنید بعد که به زبانهای خودشان تحصیل کردند متوجه می شوند که زبانشان «محلی» است و اساسا کسانی مثل حافظ و مولوی و فردوسی ندارند و آنگاه در برابر شکسپیر و پوشکین و مانند آنها احساس تحقیر می کنند و به خودشان می گویند «شاشیدم به این زبان محلی» (کلمات استاد کدکنی است!) و می روند سراغ زبان شکسپیر و پوشکین.»!!